Ζητούμενο η σχέση εμπιστοσύνης φορολογουμένων και Φορολογικής Αρχής

Του Χρίστου Γ. Κρίγκα*

Με αφορμή την καθυστέρηση που παρατηρείται στην υποβολή των φετινών φορολογικών δηλώσεων, θα ήθελα να εκφράσω κάποιες σκέψεις οι οποίες  επανέρχονται σε τακτά χρονικά διαστήματα στο μυαλό μου τα τελευταία 20 χρόνια.

Να θεωρήσουμε σαν αξίωμα  ότι με την ψήφιση του ν. 3842/2010- κάπου εκεί χρονικά τοποθετώ τις σημαντικές αλλαγές στην φορολογία- οι επιβαρύνσεις προς τους φορολογουμένους άρχισαν να γίνονται  δυσβάσταχτες.

Σε αυτό το σημείο θεωρώ ότι πρέπει να βάλουμε μια τάξη στην σκέψη μας και να αναλογιστούμε κάποια θέματα  τα οποία όλα αυτά τα χρόνια φαίνεται ότι δεν είχαν απασχολήσει σοβαρά τους διοικούντες. Το βασικό είναι να αντιληφθούμε ότι θέματα που άπτονται της σχέσης φορολογικής αρχής και φορολογουμένων δεν θα πρέπει να είναι στοιχείο αντεγκλήσεων, αλλά πεδίο για το πως αντιλαμβάνεται το κράτος τον ρόλο του φορολογούμενου πολίτη και πως ο φορολογούμενος πολίτης σε ένα κράτος φορολογικού δικαίου ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του.

Προσφάτως διαβάσαμε μια είδηση «καρμπόν» των τελευταίων ετών ότι δεν υπάρχει πρόθεση για παράταση στις φορολογικές δηλώσεις. Αναρωτιέμαι όμως αν η εκάστοτε διοίκηση του Υπουργείου Οικονομικών έχει προβληματιστεί ότι για να σπεύσουν όλοι οι φορολογούμενοι για την υποβολή της φορολογικής τους δήλωσης πρέπει μέσα τους να έχει εμπεδωθεί μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ φορολογουμένου και φορολογικής διοίκησης, να νοιώθουν ότι δεν έχει εξαντληθεί η φοροδοτική τους ικανότητα και κυρίως να υπάρχει  αίσθημα ασφάλειας  φορολογικού δικαίου.

Αναφέρω κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα για να γίνουν σαφή τα ανωτέρω:

• Σχεδόν κάθε χρόνο τα τελευταία έτη έχουμε εντός της χρήσης τροποποίηση της φορολογικής κλίμακας, με πλήρη αιφνιδιασμό των φορολογουμένων και επιπλέον για το 2016 είχαμε και την μονιμοποίηση της εισφοράς αλληλεγγύης μιας και αποτελεί μέρος πλέον κειμένου του 4172/2013.
• Η καθολική επιβολή των τεκμηρίων επιβαρύνει μεγάλο μέρος των φορολογουμένων που τα τελευταία χρόνια βλέπουν τα εισοδήματα τους να συρρικνώνονται και να φορολογούνται επί τεκμαρτών εισοδημάτων και όχι πραγματικών.
• Με την ψήφιση του ασφαλιστικού νόμου 4387/2016 φυσικά πρόσωπα, νομικές οντότητες, συνταξιούχοι με μικρά εισοδήματα εντός ή όχι ασφαλιστικού πεδίου ζούμε σε ένα παραλογισμό για την σωστή επιλογή εταιρικού σχήματος, κλεισίματος ατομικών επιχειρήσεων, και λοιπών μη ασφαλών λύσεων που αφορούν π.χ.  την αλλοδαπή,  για τις οποίες έχω εκφράσει τους προβληματισμούς μου και στο παρελθόν.
• Χιλιάδες κάτοικοι εξωτερικού, φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος ή μη, αντιμετωπίζουν με δυσπιστία την όποια απόφαση για τον τόπο  φορολόγησης του παγκόσμιου εισοδήματος.
• Με τον νόμο της οικιοθελούς αποκάλυψης εισοδημάτων 4446/2016 παρατηρήθηκε μια μεγάλη διστακτικότητα από την πλευρά των φορολογουμένων για το κλείσιμο εκκρεμοτήτων τους, πολλοί  θεώρησαν ότι αποτελεί την υπαρχή φορολογικών «μπλεξιμάτων», ενώ πολλοί άλλοι αναμένουν την  απόφαση για το πώς θα αντιμετωπιστεί από το ανώτατο δικαστήριο το θέμα της παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για επιβολή του φόρου και κοινοποίησης φύλλων ελέγχου.
• Το «ξήλωμα» των φοροαπαλλαγών που ξεκίνησε εδώ και χρόνια τελείωσε με την κατάργηση των ιατρικών δαπανών, και εδώ μεγάλη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ενώ με τροποποίηση του άρθρο 18 του νόμου 4172/2013 από 22/12/2016 η έκπτωση των ιατρικών δαπανών θα ίσχυε μόνο με ηλεκτρονικό τρόπο πληρωμής ήρθε το άρθρο 69 του νόμου 4472/2017 και κατήργησε και αυτή την φοροαπαλλαγή από 1/1/2017. (Ισχύς νόμου από 22/12/2016 έως 31/12/2016).
• Η έννοια των παροχών σε είδος για την χρήση εταιρικών οχημάτων δεν είναι πρωτόγνωρη έννοια στην φορολογική νομοθεσία όμως με την τροποποίηση του άρθρου 99 παρ.1 του νόμου 4446/2016 στις 22/12/2016 αποτέλεσε άλλον ένα αιφνιδιασμό των φορολογουμένων-εταίρων γιατί είχε αναδρομική ισχύ από 1/1/2016.
• Σημείο τριβής τα τελευταία χρόνια αποτελεί και η απουσία αφορολογήτου ποσού για τους ελεύθερους επαγγελματίες, άλλη μια διάκριση μεταξύ φορολογουμένων που δεν δημιουργεί κλίμα εμπιστοσύνης.

Θα μπορούσα να αναφερθώ και σε άλλα θέματα,  στόχος μου δεν είναι τα κακώς κείμενα των εκάστοτε φορολογικών διοικήσεων,  αλλά να τονίσω ότι ο φορολογούμενος πολίτης για να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του  θα πρέπει να βλέπει δείγματα από την φορολογική διοίκηση οικοδόμησης σχέσης εμπιστοσύνης, και από το κράτος ότι σέβεται τους κανόνες φορολογικού δικαίου.

Επειδή θεωρώ προς αυτή την κατεύθυνση ότι όλοι θέλουν τον ανάλογο  χρόνο μια μικρή επιμήκυνση του χρόνου υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, η οποία   δεν επιβαρύνει τα δημόσια έσοδα, είναι αναγκαία και αποτελεί δείγμα ότι στην σχέση οικοδόμησης εμπιστοσύνης κράτους-φορολογουμένου κάποιος  κάνει το πρώτο βήμα.

* Ο κ. Χρήστος Γ. Κρίγκας είναι Λογιστής-Φοροτεχνικός Σύμβουλος.