Η απώλεια των μη χρησιμοποιηθέντων θεωρημένων βιβλίων και στοιχείων δεν αποτελεί παράβαση

Με την ΠΟΛ.1026/2018 δόθηκαν διευκρινίσεις σχετικά με την επιβολή
προστίμων για αρκετές περιπτώσεις. Μια σημαντική αναφορά στην εν λόγω
εγκύκλιο αφορά στη μη επιβολή προστίμου για την απώλεια ή τη μη διαφύλαξη των μη χρησιμοποιηθέντων θεωρημένων βιβλίων
και στοιχείων δεν αποτελεί παράβαση των εν λόγω διατάξεων του ΚΦΔ, ούτε
κάποια άλλη παράβαση. Βάσει της εγκυκλίου, για την απώλεια ή τη μη διαφύλαξη αυτών δεν επιβάλλονται κυρώσεις, εκτός εάν αποδειχθεί ότι αυτά έχουν
χρησιμοποιηθεί. Πιο συγκεκριμένα στην ανωτέρω εγκύκλιο
αναφέρονται τα ακόλουθα:

Αναφορικά
με την επιβολή ή μη κυρώσεων στις περιπτώσεις μη διαφύλαξης των
αχρησιμοποίητων θεωρημένων βιβλίων και στοιχείων, παρέχονται οι
ακόλουθες οδηγίες και διευκρινίσεις:-Οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 13 του Κ.Φ.Δ. (ν. 4174/2013), όπως τροποποιήθηκαν με τις διατάξεις της παραγράφου 1β’ του άρθρου 3 του ν. 4337/2015
και ισχύουν, ορίζουν το χρόνο διαφύλαξης των βιβλίων και των στοιχείων.
Συγκεκριμένα, οι διατάξεις αυτές ορίζουν ότι τα λογιστικά αρχεία
(βιβλία και στοιχεία), οι φορολογικοί ηλεκτρονικοί μηχανισμοί, οι
φορολογικές μνήμες και τα αρχεία που δημιουργούν οι φορολογικοί
μηχανισμοί πρέπει να διαφυλάσσονται κατ’ ελάχιστον: α) για διάστημα
πέντε (5) ετών από τη λήξη του αντίστοιχου φορολογικού έτους εντός του
οποίου υπάρχει η υποχρέωση υποβολής δήλωσης ή β) εφόσον συντρέχουν οι
προϋποθέσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 36 του Κώδικα, έως ότου
παραγραφεί το δικαίωμα έκδοσης από τη Φορολογική Διοίκηση πράξης
προσδιορισμού του φόρου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο αυτή ή
γ) έως ότου τελεσιδικήσει η απαίτηση της Φορολογικής Διοίκησης σε
συνέχεια διενέργειας φορολογικού ελέγχου ή έως ότου αποσβεστεί ολοσχερώς
η απαίτηση λόγω εξόφλησης.Επίσης, με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 7 του ν.4308/2014
(Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα) ορίζεται ότι το σύνολο των τηρούμενων
λογιστικών αρχείων διαφυλάσσεται για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από:
α) πέντε (5) έτη από τη λήξη της περιόδου και β) το χρόνο που ορίζεται
από άλλη νομοθεσία.– Από τις προαναφερόμενες διατάξεις προκύπτει
σαφώς ότι η εν λόγω υποχρέωση καταλαμβάνει τα τηρούμενα λογιστικά αρχεία
(βιβλία και στοιχεία), δηλαδή αυτά που έχουν χρησιμοποιηθεί και όχι
αυτά που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί, δεδομένου ότι ο χρόνος διαφύλαξης
αυτών συναρτάται με τις περιόδους που αυτά αφορούν. Ανάλογα δηλαδή με το
φορολογικό έτος (περίοδο) που αυτά αφορούν, καθορίζεται και ο χρόνος
διαφύλαξής τους. Συνεπώς, τόσο τα χρησιμοποιηθέντα στοιχεία, τα οποία
τεκμηριώνουν τις συναλλαγές, όσο και τα χρησιμοποιηθέντα βιβλία, στα
οποία απεικονίζονται οι συναλλαγές, πρέπει να διαφυλάσσονται στον
οριζόμενο, από τις προαναφερόμενες διατάξεις του άρθρου 13 του ν. 4174/2013, χρόνο, προκειμένου να είναι εφικτός ο έλεγχος και η εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων.-Η μη συμμόρφωση του φορολογούμενου με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 13 του ν. 4174/2013,
δηλαδή η μη διαφύλαξη των χρησιμοποιηθέντων βιβλίων και στοιχείων στον
χρόνο που ορίζουν οι διατάξεις αυτές, συνιστά παράβαση της περίπτωσης η’
της παραγράφου 1 του άρθρου 54 του Κ.Φ.Δ., η οποία και επισύρει τις
κυρώσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις της περίπτωσης ε’ της
παραγράφου 2 του ίδιου άρθρου και νόμου, ήτοι πρόστιμο 2.500 ευρώ.– Η
απώλεια ή η μη διαφύλαξη των μη χρησιμοποιηθέντων θεωρημένων βιβλίων
και στοιχείων δεν αποτελεί παράβαση των εν λόγω διατάξεων του ΚΦΔ, ούτε
κάποια άλλη παράβαση. Επομένως, για την απώλεια ή τη μη διαφύλαξη αυτών
δεν επιβάλλονται κυρώσεις, εκτός εάν αποδειχθεί ότι αυτά έχουν
χρησιμοποιηθεί.Επισημαίνεται ότι ο τρόπος απόδειξης ότι τα
θεωρημένα βιβλία και στοιχεία έχουν χρησιμοποιηθεί (εξαντληθεί) ή όχι,
είναι σε κάθε περίπτωση θέμα πραγματικό, η εξέταση του οποίου ανάγεται
στην αρμοδιότητα του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. και των αρμοδίων ελεγκτικών
οργάνων, οι οποίοι δύνανται να το εξετάζουν με οποιονδήποτε πρόσφορο
τρόπο (όπως από τις καταχωρήσεις στα βιβλία, τις καταστάσεις πελατών,
προμηθευτών, στοιχεία που θα προσκομίσει ο υπόχρεος, κλπ).Τέλος,
τονίζεται ότι κατά τη διακοπή των εργασιών επιχειρηματικής
δραστηριότητας (είτε πρόκειται για εμπρόθεσμη είτε για εκπρόθεσμη
διακοπή) δεν υπάρχει υποχρέωση προσκόμισης για επίδειξη στη Δ.Ο.Υ. των
αχρησιμοποίητων θεωρημένων στοιχείων, δεδομένου ότι δεν υφίσταται πλέον
υποχρέωση ακύρωσης των στοιχείων αυτών κατά τη διακοπή των εργασιών
επιχείρησης κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της απόφασης ΓΓΔΕ ΠΟΛ.1163/2016.Τέλος και ανεξάρτητα από τα προαναφερόμενα
διευκρινίζεται ότι «ως μη συμμόρφωση με τις κατά το άρθρο 13
υποχρεώσεις», για την εφαρμογή των διατάξεων της περίπτωσης η’ της
παραγράφου 1 του άρθρου 54, όπως άλλωστε έχει διευκρινιστεί στο παρελθόν
και με την εγκύκλιο ΠΟΛ.1252/2015, θεωρείται αποκλειστικά και μόνο, η
μη τήρηση βιβλίων, η τήρηση βιβλίων κατώτερης κατηγορίας από την
προβλεπόμενη, η μη διαφύλαξη των λογιστικών αρχείων (βιβλίων και
στοιχείων), καθώς και η μη διαφύλαξη των ΦΗΜ, φορολογικών μνημών και
αρχείων των ΦΗΜ.Επισημαίνεται ότι οι προαναφερόμενες παραβάσεις,
εφόσον διαπιστώνονται στο πλαίσιο διενέργειας του ίδιου ελέγχου
εξετάζονται ως ενιαίο σύνολο και ως εκ τούτου επιβάλλεται ένα πρόστιμο
2.500 ευρώ. Επανάληψη παράβασης νοείται, εφόσον αυτές διαπιστώνονται σε
διαφορετικό έλεγχο.Περαιτέρω διευκρινίζεται ότι για λοιπές
περιπτώσεις παρατυπιών στην τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων (όπως η
εκπρόθεσμη ενημέρωση βιβλίων, η μη εμπρόθεσμη ενημέρωση βιβλίων, η
εκπρόθεσμη έκδοση στοιχείων, η μη καταχώρηση στα βιβλία στοιχείου ή
στοιχείων, η μη παρακολούθηση της λογιστικής ή της φορολογικής βάσης
κάποιου στοιχείου εσόδου, εξόδου, κλπ.), δεν θεμελιώνεται παράβαση και
δεν επιβάλλονται πρόστιμα. Το θέμα αυτό επίσης έχει διευκρινιστεί με την
εγκύκλιο ΠΟΛ.1252/2015.