Η οδηγία που προτείνει η Ε.Ε. για τη φορολόγηση της ψηφιακής οικονομίας
Στο προσκήνιο έρχεται ξανά η φορολόγηση των μεγάλων εταιρειών που δραστηριοποιούνται παγκοσμίως στην ψηφιακή οικονομία, μετά και την δημοσιοποίηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των νέων κανόνων τους οποίους προτείνει, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ψηφιακές επιχειρηματικές δραστηριότητες φορολογούνται με δίκαιο και φιλικό προς την ανάπτυξη τρόπο.
Οι σημερινοί διεθνείς κανόνες περί εταιρικού φόρου δεν είναι κατάλληλοι για την πραγματικότητα που ισχύει με όλες τις σύγχρονες μορφές ψηφιακής οικονομίας που έχουν αναπτυχθεί παγκοσμίως. Οι κανόνες δεν καταγράφουν επίσης επιχειρηματικά μοντέλα που μπορούν να αποκομίσουν κέρδη από ψηφιακές υπηρεσίες σε χώρες στις οποίες οι επιχειρήσεις δεν έχουν καμία φορολογική εγκατάσταση.
Οι ισχύοντες φορολογικοί κανόνες δεν αναγνωρίζουν τους νέους τρόπους με τους οποίους δημιουργούνται κέρδη στον ψηφιακό κόσμο, ιδίως τον ρόλο που παίζουν οι χρήστες στη δημιουργία αξίας για τις ψηφιακές εταιρείες.
Ως αποτέλεσμα, υπάρχει μια αποσύνδεση – ή «αναντιστοιχία» – του τόπου όπου δημιουργείται η αξία και του τόπου όπου καταβάλλονται οι φόροι.
Δημιουργία αξίας στην ψηφιακή οικονομία.
Στην ψηφιακή οικονομία, η αξία συχνά δημιουργείται από έναν συνδυασμό αλγορίθμων, δεδομένων χρήστη, λειτουργιών πωλήσεων και γνώσης. Για παράδειγμα, ένας χρήστης συμβάλλει στη δημιουργία αξίας, κοινοποιώντας τις προτιμήσεις του (π.χ. κάνοντας like σε μια σελίδα) σε ένα φόρουμ κοινωνικών μέσων. Αυτά τα δεδομένα θα χρησιμοποιηθούν αργότερα για μια στοχευμένη διαφήμιση. Τα κέρδη από την διαφήμιση δεν φορολογούνται υποχρεωτικά στη χώρα του χρήστη (και θεατή της διαφήμισης), αλλά στη χώρα όπου αναπτύχθηκαν οι αλγόριθμοι διαφήμισης, για παράδειγμα. Αυτό σημαίνει ότι η συνεισφορά των χρηστών στα κέρδη δεν λαμβάνεται υπόψη όταν φορολογείται η εταιρεία.
Ποια είναι η πρόταση της Επιτροπής;
Η Επιτροπή υπέβαλε δύο νομοθετικές προτάσεις τις οποίες μπορείτε να δείτε εδώ.
Επόμενα βήματα
Οι νομοθετικές προτάσεις θα υποβληθούν στο Συμβούλιο προς έγκριση και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προς διαβούλευση. Η ΕΕ θα συνεχίσει επίσης να συμβάλλει ενεργά στις παγκόσμιες συζητήσεις για την ψηφιακή φορολογία στο πλαίσιο της ομάδας G20 / ΟΟΣΑ και να προωθεί φιλόδοξες διεθνείς λύσεις.
Πρόταση για ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη θέσπιση κανόνων σχετικά με τη φορολογία εταιρειών με σημαντική ψηφιακή παρουσία
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ …………5. ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ• Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεωνΟι κανόνες της παρούσας πρότασης θα πρέπει να ενταχθούν στα συστήματα φορολογίας εισοδήματος εταιρειών των κρατών μελών και στην πρόταση της Επιτροπής για την ΚΕΒΦΕ, και θα πρέπει τελικά να αποτυπωθούν σε αντίστοιχες αλλαγές στο υπόδειγμα φορολογικής σύμβασης του ΟΟΣΑ σε διεθνές επίπεδο. Η Επιτροπή θα παρακολουθήσει τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο μετά την έκδοση και την εφαρμογή της σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη.• Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης Πεδίο εφαρμογής (άρθρο 2) Η παρούσα πρόταση αφορά φορολογούμενες εταιρείες που έχουν συσταθεί ή είναι εγκατεστημένες στην ΕΕ, καθώς και επιχειρήσεις που έχουν συσταθεί ή είναι εγκατεστημένες σε περιοχή δικαιοδοσίας εκτός Ένωσης η οποία δεν έχει συνάψει σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας με το κράτος μέλος στο οποίο διαπιστώνεται σημαντική ψηφιακή παρουσία του φορολογούμενου. Η πρόταση δεν αφορά επιχειρήσεις που έχουν συσταθεί ή είναι εγκατεστημένες σε περιοχή δικαιοδοσίας εκτός Ένωσης με την οποία υπάρχει σε ισχύ σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας με το κράτος μέλος της σημαντικής ψηφιακής παρουσίας, για την αποφυγή ενδεχόμενων παραβάσεων των εν λόγω συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας. Αυτό ενδεχομένως δεν ισχύει αν η εφαρμοστέα φορολογική σύμβαση με περιοχή δικαιοδοσίας εκτός Ένωσης περιλαμβάνει παρεμφερή διάταξη σχετικά με τη σημαντική ψηφιακή παρουσία η οποία δημιουργεί παρεμφερή δικαιώματα και υποχρεώσεις για την εν λόγω περιοχή δικαιοδοσίας εκτός Ένωσης. Ορισμοί (άρθρο 3) Το συγκεκριμένο άρθρο παρέχει ορισμούς διαφόρων εννοιών που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή των διατάξεων της οδηγίας (όπως οι ψηφιακές υπηρεσίες, η ψηφιακή διεπαφή, τα έσοδα, η οντότητα, ο χρήστης και η φορολογική περίοδος).Ως ψηφιακή υπηρεσία ορίζεται μια υπηρεσία που παρέχεται μέσω του διαδικτύου ή ενός ηλεκτρονικού δικτύου και της οποίας η παροχή, λόγω της φύσης της, είναι ουσιαστικά αυτοματοποιημένη και απαιτεί ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση. Ο εν λόγω ορισμός αντιστοιχεί στον ορισμό των «ηλεκτρονικά παρεχόμενων υπηρεσιών» του άρθρου 7 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 282/2011 του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2011, για τη θέσπιση μέτρων εφαρμογής της οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, και περιλαμβάνει το ίδιο είδος υπηρεσιών.Προκειμένου να αποκλειστεί η ύπαρξη φορολογητέου συνδετικού στοιχείου με βάση αποκλειστικά τον τόπο κατανάλωσης, η απλή πώληση αγαθών ή υπηρεσιών που διευκολύνεται μέσω της χρήσης του διαδικτύου ή ενός ηλεκτρονικού δικτύου δεν θεωρείται ψηφιακή υπηρεσία. Π.χ., η παροχή πρόσβασης (έναντι αμοιβής) σε ψηφιακή αγορά για την αγορά και πώληση αυτοκινήτων θεωρείται ψηφιακή υπηρεσία, όχι όμως η ίδια η αγορά του αυτοκινήτου μέσω ενός τέτοιου δικτυακού τόπου.Ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση σημαίνει ότι η υπηρεσία απαιτεί ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση από την πλευρά του προμηθευτή ασχέτως του βαθμού ανθρώπινης παρέμβασης από την πλευρά του χρήστη. Μια υπηρεσία θεωρείται επίσης ότι απαιτεί μόνο ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση στις περιπτώσεις όπου ο προμηθευτής αρχικά εγκαθιστά ένα σύστημα, συντηρεί τακτικά το σύστημα αυτό ή το επισκευάζει σε περίπτωση προβλημάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία του.Σημαντική ψηφιακή παρουσία (Άρθρο 4) Η έννοια της σημαντικής ψηφιακής παρουσίας αποσκοπεί στη διαπίστωση της ύπαρξης φορολογητέου συνδετικού στοιχείου σε μια περιοχή δικαιοδοσίας Ως εκ τούτου, θα πρέπει να θεωρείται συμπλήρωμα της υφιστάμενης έννοιας της μόνιμης εγκατάστασης. Οι προτεινόμενοι κανόνες για τη διαπίστωση της ύπαρξης φορολογητέου συνδετικού στοιχείου μιας ψηφιακής επιχείρησης σε ένα κράτος μέλος βασίζονται στα έσοδα από την παροχή ψηφιακών υπηρεσιών, στον αριθμό των χρηστών των ψηφιακών υπηρεσιών ή στον αριθμό των συμβάσεων παροχής ψηφιακής υπηρεσίας. Τα κριτήρια αυτά είναι αντιπροσωπευτικά για τον καθορισμό του «ψηφιακού αποτυπώματος» μιας επιχείρησης σε μια δικαιοδοσία με βάση ορισμένους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας. Θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν την εξάρτηση των ψηφιακών επιχειρήσεων από μια ευρεία βάση χρηστών, την συμμετοχή των χρηστών και τις συνεισφορές των χρηστών, καθώς και την αξία που δημιουργείται από τους χρήστες για τις εν λόγω επιχειρήσεις. Τα κριτήρια θα πρέπει να καλύπτουν διάφορα είδη επιχειρηματικών μοντέλων. Τα ψηφιακά επιχειρηματικά μοντέλα είναι πολύ ανομοιογενή. Ορισμένα μπορεί να χαρακτηρίζονται από πολύ ευρεία βάση χρηστών ενώ άλλα μπορεί να έχουν μικρότερη βάση χρηστών, αλλά παρά ταύτα σημαντικές συνεισφορές χρηστών αν η συνεισφορά κάθε μεμονωμένου χρήστη έχει μεγάλη αξία. Επιπλέον, τα κριτήρια θα πρέπει να διασφαλίζουν συγκρίσιμη μεταχείριση σε διαφορετικά κράτη μέλη, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους, και να παραβλέπουν τις περιπτώσεις άνευ σημασίας.Για τα τρία προαναφερθέντα κριτήρια με βάση τον χρήστη (έσοδα, αριθμός χρηστών και αριθμός συμβάσεων) καθορίζονται διαφορετικά εφαρμοστέα κατώτατα όρια. Σημαντική ψηφιακή παρουσία υφίσταται σε ένα κράτος μέλος εάν πληρούται ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα κριτήρια: εάν τα έσοδα από την παροχή ψηφιακών υπηρεσιών σε χρήστες εντός μιας περιοχής δικαιοδοσίας υπερβαίνουν τα 7 000 000 EUR σε μια φορολογική περίοδο, εάν ο αριθμός των χρηστών μιας ψηφιακής υπηρεσίας σε ένα κράτος μέλος υπερβαίνει τους 100.000 σε μια φορολογική περίοδο ή εάν ο αριθμός των επιχειρηματικών συμβάσεων παροχής ψηφιακών υπηρεσιών υπερβαίνει τις 3 000.Όπως εξηγείται στην Εκτίμηση Επιπτώσεων, είναι σημαντικό κάθε όριο να είναι αρκετά υψηλό ώστε να αποκλείονται με ασφάλεια μικρές περιπτώσεις, στις οποίες τα κέρδη που καταλογίζονται σε ψηφιακή παρουσία δεν θα κάλυπταν καν το κόστος συμμόρφωσης μιας μόνιμης εγκατάστασης, προκειμένου να διασφαλίζεται η αναλογικότητα του μέτρου κατά την εφαρμογή των τριών αυτών εναλλακτικών ορίων. Το όριο εσόδων καθορίζεται με τρόπο που να καλύπτει το εκτιμώμενο κόστος συμμόρφωσης για τη λειτουργία πρόσθετης μόνιμης εγκατάστασης, ακόμη και με χαμηλούς συντελεστές. Το όριο για τον αριθμό των χρηστών θα πρέπει να αντικατοπτρίζει παρόμοια αξία σε χρηματικούς όρους με βάση τον μέσο όρο εσόδων ανά χρήστη. Το όριο για τον αριθμό των επιχειρηματικών συμβάσεων θα πρέπει να αντικατοπτρίζει ότι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μόνο συμβάσεις μεταξύ επιχειρήσεων, δεδομένου ότι η αξία που αντιπροσωπεύουν οι εν λόγω συμβάσεις είναι πιθανό να είναι πιο σημαντική σε σχέση με εκείνη των συμβάσεων που συνάπτονται με φυσικά πρόσωπα. Συνεπώς, το όριο για τον αριθμό των συμβάσεων μεταξύ επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι αισθητά χαμηλότερο από ό, τι το όριο με βάση τον χρήστη.Κέρδη καταλογιζόμενα στη σημαντική ψηφιακή παρουσία (άρθρο 5) Οι προτεινόμενοι κανόνες για τον καταλογισμό των κερδών στη σημαντική ψηφιακή παρουσία βασίζονται στο ισχύον πλαίσιο που εφαρμόζεται για τις μόνιμες εγκαταστάσεις. Επιβεβαιώνουν την αρχή βάσει της οποίας στη σημαντική ψηφιακή παρουσία θα πρέπει να καταλογίζονται τα κέρδη που θα αποκόμιζε από ορισμένες σημαντικές οικονομικές δραστηριότητες εκτελούμενες μέσω ψηφιακής διεπαφής, ιδίως κατά τις συναλλαγές με άλλα μέρη της επιχείρησης, εάν ήταν χωριστή και ανεξάρτητη επιχείρηση που ασκούσε τις ίδιες ή παρεμφερείς δραστηριότητες υπό τις ίδιες ή παρεμφερείς συνθήκες, λαμβάνοντας υπόψη τα εκτελούμενα καθήκοντα, τα στοιχεία ενεργητικού που χρησιμοποιούνται και τους κινδύνους που αναλαμβάνει. Συνεπώς, η εγκεκριμένη προσέγγιση του ΟΟΣΑ (authorised OECD approach (AOA)) παραμένει η βασική αρχή για τον καταλογισμό κερδών στη σημαντική ψηφιακή παρουσία. Εντούτοις, το πλαίσιο πρέπει να αναπροσαρμοστεί με συνεκτικό τρόπο, ώστε να αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται αξία στις ψηφιακές δραστηριότητες. Πράγματι, στη λειτουργική ανάλυση της μόνιμης εγκατάστασης, το κριτήριο των σημαντικών καθηκόντων του προσωπικού το οποίο σχετίζεται με την ανάληψη κινδύνων και την οικονομική κυριότητα των στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο των ψηφιακών δραστηριοτήτων δεν είναι επαρκές για να διασφαλιστεί καταλογισμός κερδών στη σημαντική ψηφιακή παρουσία ο οποίος αντικατοπτρίζει τη δημιουργία αξίας. Η περίπτωση αυτή ανακύπτει όταν μια σημαντική ψηφιακή παρουσία λειτουργεί μέσω ψηφιακής διεπαφής χωρίς φυσική παρουσία σε μια ορισμένη περιοχή δικαιοδοσίας ή όταν δεν εκτελούνται σημαντικά καθήκοντα από το προσωπικό στην περιοχή δικαιοδοσίας της σημαντικής ψηφιακής παρουσίας. Στη λειτουργική ανάλυση της σημαντικής ψηφιακής παρουσίας, οι δραστηριότητες που ασκούνται από την επιχείρηση μέσω ψηφιακής διεπαφής σε σχέση με τα δεδομένα και τους χρήστες θα πρέπει να θεωρούνται οικονομικά σημαντικές λειτουργίες για τον καταλογισμό της οικονομικής κυριότητας των στοιχείων ενεργητικού και των κινδύνων στη σημαντική ψηφιακή παρουσία. Ο καταλογισμός των κερδών θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την ανάπτυξη, τη βελτίωση, τη συντήρηση, την προστασία και την εκμετάλλευση άυλων στοιχείων ενεργητικού κατά την εκτέλεση των οικονομικά σημαντικών δραστηριοτήτων από την ψηφιακή παρουσία ακόμη και αν αυτές δεν σχετίζονται με καθήκοντα του προσωπικού στο ίδιο κράτος μέλος.Π.χ., κατά την προσέλκυση νέων χρηστών σε ένα κοινωνικό δίκτυο, το σύνολο των άυλων στοιχείων ενεργητικού που θα μπορούσαν να αποδοθούν στη δραστηριότητα του κοινωνικού δικτύου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εγγύηση των θετικών εξωτερικοτήτων του δικτύου, δηλαδή της δυνατότητας των χρηστών να συνδέονται με μεγάλο αριθμό άλλων χρηστών. Η διεύρυνση του δικτύου που επιτυγχάνεται μέσω της σημαντικής ψηφιακής παρουσίας αναβαθμίζει αυτό το ίδιο σύνολο άυλων στοιχείων ενεργητικού. Το εν λόγω σύνολο άυλων στοιχείων θα αναβαθμιζόταν ακόμη περισσότερο με την επεξεργασία των δεδομένων σε επίπεδο χρήστη προκειμένου να μπορεί το κοινωνικό δίκτυο να πωλεί διαφημιστικό χώρο με αυξημένη τιμή, δεδομένου ότι ο διαφημιστικός χώρος είναι εξατομικευμένος ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του χρήστη.Συνάγεται ότι τα καθήκοντα που σχετίζονται με την ανάπτυξη, τη βελτίωση, τη συντήρηση, την προστασία και την εκμετάλλευση μοναδικών άυλων στοιχείων ενεργητικού θα αποτελούσαν χαρακτηριστικό μιας σημαντικής ψηφιακής παρουσίας. Καθεμία από τις οικονομικά σημαντικές δραστηριότητες συμβάλλει με μοναδικό τρόπο στη δημιουργία αξίας στα ψηφιακά επιχειρηματικά μοντέλα και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτών των μοντέλων. Ως εκ τούτου, η μέθοδος επιμερισμού κερδών (profit-split method) θεωρείται σε πολλές περιπτώσεις ως η καταλληλότερη μέθοδος για τον καταλογισμό των κερδών στη σημαντική ψηφιακή παρουσία. Σε αυτό το πλαίσιο, στους πιθανούς παράγοντες επιμερισμού θα μπορούσαν να περιλαμβάνονται οι δαπάνες έρευνας, ανάπτυξης και μάρκετινγκ (που καταλογίζονται στη σημαντική ψηφιακή παρουσία έναντι των δαπανών που καταλογίζονται στην έδρα και/ή σε άλλες σημαντικές ψηφιακές παρουσίες σε άλλα κράτη μέλη) καθώς και ο αριθμός των χρηστών σε ένα κράτος μέλος και τα δεδομένα που συλλέγονται ανά κράτος μέλος.Οι προτεινόμενοι κανόνες θεσπίζουν μόνο τις γενικές αρχές για τον καταλογισμό των κερδών στη σημαντική ψηφιακή παρουσία καθώς θα μπορούσαν να εκπονηθούν πιο συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές στα κατάλληλα διεθνή φόρουμ ή σε επίπεδο ΕΕ. 2018/0072 (CNS)ΠρότασηΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥγια τη θέσπιση κανόνων σχετικά με τη φορολόγηση των εταιρειών με σημαντική ψηφιακή παρουσίαΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 115,Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια, Έχοντας υπόψη τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής,