Tax Flash: Η Ευρωπαϊκή επιτροπή ξεκινά έρευνα για την ΝΙΚΕ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκινά διεξοδική έρευνα αναφορικά με τη φορολογική μεταχείριση της Nike στην Ολλανδία και την ενδεχόμενη παραβίαση των κανόνων της ΕΕ περί κρατικών ενισχύσεωνΕυρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε εμπεριστατωμένη ερευνα για να εξετάσει κατά πόσον οι φορολογικές αποφάσεις τύπου “tax rulings” που χορήγησε η Ολλανδία στην εταιρεία Nike μπορεί να της έχουν δώσει αθέμιτο πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της, κατά παράβαση των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Ειδικότερα, η έρευνα της Επιτροπής αφορά τη φορολογική μεταχείριση στην Ολλανδία δύο εταιρειών του ομίλου Nike με έδρα στην εν λόγω χώρα, της Nike European Operations Netherlands BV και της Converse Netherlands BV. Η Nike είναι μια αμερικανική εταιρεία που δραστηριοποιείται παγκοσμίως στο σχεδιασμό, την εμπορία και την κατασκευή υποδημάτων, ενδυμάτων, εξοπλισμού και αξεσουάρ, ιδίως στον αθλητικό τομέα, ενώ οι δύο άλλες εταιρείες αναπτύσσουν, εμπορεύονται και καταγράφουν τις πωλήσεις των προϊόντων Nike και Converse στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική (περιοχή του EMEA). 

Οι εταιρείες Nike European Operations Netherlands BV και Converse Netherlands BV έλαβαν άδειες χρήσης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σχετικά με τα προϊόντα Nike και Converse αντίστοιχα στην περιοχή EMEA. Οι δύο εταιρείες έλαβαν τις άδειες, σε αντάλλαγμα καταβολής φορολογικά εκπεστέων δικαιωμάτων, από δύο οντότητες του ομίλου Nike, οι οποίες είναι επί του παρόντος ολλανδικές οντότητες και οι οποίες είναι «διαφανείς» για φορολογικούς σκοπούς (δηλ. δεν φορολογούνται στην Ολλανδία). Η ίδια η εταιρική διάρθρωση του Ομίλου Nike δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ.Άπό το 2006 έως το 2015, οι ολλανδικές φορολογικές αρχές εξέδωσαν πέντε φορολογικές αποφάσεις, δύο εκ των οποίων εξακολουθούν να ισχύουν, εγκρίνοντας μια μέθοδο υπολογισμού των δικαιωμάτων που πρέπει να καταβάλλουν οι εταιρείες Nike European Operations Netherlands και Converse Netherlands για τη χρήση της πνευματικής ιδιοκτησίας. Σύμφωνα με τις αποφάσεις αυτές, οι δύο εταιρείες, Nike European Operations Netherlands BV και Converse Netherlands BV, φορολογούνται μόνο στην Ολλανδία με περιορισμένο λειτουργικό περιθώριο κέρδους που βασίζεται στις πωλήσεις. Σε αυτό το στάδιο, η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονος οτι οι πληρωμές δικαιωμάτων που εγκρίνονται απο τις φορολογικές αποφάσεις των ολλανδικών φορολογικών αρχών ενδέχεται να μην αντικατοπτρίζουν την οικονομική πραγματικότητα. Ειδικότερα, φαίνεται να είναι υψηλότερες από τις πληρωμές που θα συμφωνούνταν μεταξύ ανεξάρτητων εταιρειών που διαπραγματεύονταν με τους όρους της αγοράς σύμφωνα με την αρχή των ίσων αποστάσεων (“arms’ length principle”). Ειδικότερα, σύμφωνα με την Επιτροπή, διαπιστώθηκε ότι οι εταιρείες Nike European Operations Netherlands BV και Converse Netherlands BV απασχολούν περισσότερους από 1.000 εργαζόμενους και ασχολούνται με την ανάπτυξη, τη διαχείριση και την εκμετάλλευση της πνευματικής ιδιοκτησίας. Για παράδειγμα, η Nike European Operations Netherlands BV διαφημίζει και προωθεί τα προϊόντα της Nike στην περιοχή EMEA και φέρει τα έξοδα για τις σχετικές δραστηριότητες μάρκετινγκ και πωλήσεων. Αντίθετα, οι αποδέκτες των δικαιωμάτων είναι οι οντότητες του ομίλου Nike που δεν έχουν υπαλλήλους και δεν ασκούν καμία οικονομική δραστηριότητα. Η έρευνα της Επιτροπής θα επικεντρωθεί στο κατά πόσον οι φορολογικές αποφάσεις της Ολλανδίας που εγκρίνουν τις εν λόγω καταβολές δικαιωμάτων θα μπορούσαν να έχουν μειώσει αδικαιολόγητα τη φορολογητέα βάση των εταιρειών Nike European Operations Netherlands BV και Converse Netherlands BV από το 2006 στην Ολλανδία. Σε αυτήν την περίπτωση, ενδεχομένως να έχει χορηγηθεί από την Ολλανδία επιλεκτικό πλεονέκτημα στον όμιλο Nike, επιτρέποντάς του να πληρώνει λιγότερους φόρους από ό, τι άλλες αυτόνομες εταιρείες ή εταιρείες ομίλων, των οποίων οι συναλλαγές έχουν τιμολογηθεί σύμφωνα με τους όρους της αγοράς. Σε περίπτωση που τα προαναφερθέντα επιβεβαιωθούν, αυτό θα ισοδυναμούσε με παράνομη κρατική ενίσχυση.Η αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού Επίτροπος κα. Margrethe Vestager δήλωσε σχετικά με την υπόθεση Nike, «Τα κράτη μέλη δεν πρέπει να επιτρέπουν στις εταιρείες να δημιουργούν πολύπλοκες δομές που θα μειώνουν αδικαιολόγητα τα φορολογητέα κέρδη τους και θα τους παρέχουν αθέμιτο όφελος έναντι των ανταγωνιστών τους. Η Επιτροπή θα διερευνήσει ενδελεχώς τη φορολογική μεταχείριση της Nike στην Ολλανδία, προκειμένου να εκτιμήσει κατά πόσο είναι σύμφωνη με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Παράλληλα, χαιρετίζω τις ενέργειες που έχει αναλάβει η Ολλανδία για τη μεταρρύθμιση των κανόνων φορολόγησης των εταιρειών και για να διασφαλιστεί ότι οι εταιρείες θα λειτουργούν με ίσους όρους ανταγωνισμού ΕΕ». Η έναρξη διεξοδικής έρευνας παρέχει στην Ολλανδία και στους ενδιαφερομένους τρίτους την ευκαιρία να υποβάλουν παρατηρήσεις. Βεβαίως, δεν προδικάζει το αποτέλεσμα της έρευνας.Εκτός από την πλήρη εφαρμογή των οδηγιών για την αποφυγή των φόρων (ATAD I και ATAD II), η Ολλανδία ανακοίνωσε σχέδια για ευρεία μεταρρύθμιση που καθιστά αυστηρότερες τις απαιτήσεις φορολογικών αποφάσεων σχετικά με τις διεθνείς δομές. Για παράδειγμα, δεν θα εκδίδονται αποφάσεις, εάν μια φορολογική διάρθρωση συνεπάγεται φορολογικό παράδεισο ή εάν σκοπός της απόφασης είναι ουσιαστικά η αποφυγή των ολλανδικών ή φόρων άλλων δικαιοδοσιών. Επιπλέον, για να ενισχυθεί η διαφάνεια και η συνοχή, όλες οι φορολογικές αποφάσεις των ολλανδικών αρχών που αφορούν διεθνείς δομές θα υπόκεινται σε κεντρική διαχείριση και θα παρακολουθούνται και οι φορολογικές αρχές θα δημοσιεύσουν μια ανωνυμοποιημένη περίληψη όλων αυτών των αποφάσεων. Τέλος, η Ολλανδία ανακοίνωσε, επίσης, σχέδια για την εισαγωγή παρακράτησης φόρου στην πηγή για τις πληρωμές τόκων και δικαιωμάτων που καταβάλλονται σε εταιρείες που βρίσκονται σε φορολογικούς παραδείσους. Να υπενθυμισθεί ότι από τον Ιούνιο του 2013, η Επιτροπή ερευνά τις ατομικές φορολογικές αποφάσεις των κρατών μελών βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.Επέτεινε αυτή την έρευνα πληροφοριών σε όλα τα κράτη μέλη τον Δεκέμβριο του 2014. Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι φορολογικές αποφάσεις καθαυτές δεν αποτελούν πρόβλημα βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, αν απλώς επιβεβαιώνουν ότι οι φορολογικές ρυθμίσεις μεταξύ εταιρειών του ίδιου ομίλου συμμορφώνονται με τη σχετική φορολογική νομοθεσία. Ωστόσο, οι φορολογικές αποφάσεις που παρέχουν επιλεκτικό πλεονέκτημα σε συγκεκριμένες εταιρείες μπορούν να στρεβλώσουν τον ανταγωνισμό εντός της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, κατά παράβαση των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

Η Επιτροπή έχει ήδη ολοκληρώσει τις ακόλουθες έρευνες σχετικά με φορολογικές αποφάσεις τύπου “tax rulings”: •    Τον Οκτώβριο του 2015, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία είχαν χορηγήσει επιλεκτικά φορολογικά πλεονεκτήματα στις εταιρείες Fiat και Starbucks, αντιστοίχως. Ως αποτέλεσμα των αποφάσεων της Επιτροπής, το Λουξεμβούργο ανέκτησε ποσό 23,1 εκατ. ευρώ από τη Fiat και η Ολλανδία ανέκτησε ποσό 25,7 εκατ. ευρώ από την Starbucks.•    Τον Ιανουάριο του 2016 η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα επιλεκτικά φορολογικά πλεονεκτήματα που χορήγησε το Βέλγιο σε τουλάχιστον 35 πολυεθνικές, κυρίως από την ΕΕ, στο πλαίσιο του φορολογικού καθεστώτος «υπερβολικού κέρδους» είναι παράνομες σύμφωνα με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ. Το συνολικό ποσό της ενίσχυσης που πρέπει να ανακτηθεί από 35 εταιρείες εκτιμάται σε ποσό περίπου 900 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των τόκων. Το Βέλγιο έχει ήδη ανακτηθεί πάνω από το 90% της ενίσχυσης. •    Τον Αύγουστο του 2016, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ρλανδία χορήγησε αδικαιολόγητα φορολογικά οφέλη στην εταιρεία Apple, γεγονός που οδήγησε στην ανάκτηση ποσού 14,3 δισ. ευρώ από την Ιρλανδία.•    Τον Οκτώβριο του 2017, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Λουξεμβούργο χορήγησε αδικαιολόγητα φορολογικά οφέλη στην εταιρεία Amazon, γεγονός που οδήγησε σε ανάκτηση από το Λουξεμβούργο ποσού 282,7 εκατ. ευρώ.•    Τον Ιούνιο του 2018, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Λουξεμβούργο χορήγησε αδικαιολόγητα φορολογικά οφέλη στην εταιρεία Engie ύψους περίπου 120 εκατ. ευρώ. Η διαδικασία ανάκτησης εξακολουθεί να είναι σε εξέλιξη.•    Το Σεπτέμβριο του 2018, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η μη φορολόγηση ορισμένων κερδών της McDonald’s στο Λουξεμβούργο δεν οδήγησε σε παράνομες κρατικές ενισχύσεις, δεδομένου ότι συμβαδίζει με τους εθνικούς φορολογικούς νόμους και τη ΣΑΔΦ μεταξύ Λουξεμβούργου και ΗΠΑ.•    Τον Δεκέμβριο του 2018, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Γιβραλτάρ χορήγησε αδικαιολόγητα φορολογικά οφέλη ποσού περίπου 100 εκατομμυρίων ευρώ σε αρκετές πολυεθνικές εταιρείες, μέσω ενός συστήματος απαλλαγής από το φόρο εταιρειών και μέσω πέντε φορολογικών αποφάσεων. Η διαδικασία ανάκτησης είναι σε εξέλιξη. Τέλος, να σημειωθεί ότι η Επιτροπή διεξάγει διεξοδική εμπεριστατωμένη έρευνα σχετικά με τις φορολογικές αποφάσεις που εκδόθηκαν από την Ολλανδία υπέρ της Inter IKEA και έρευνα σχετικά με φορολογικό καθεστώς για τις πολυεθνικές στο Ηνωμένο Βασίλειο.Επικοινωνία:Κατερίνα Σαββαΐδου, Επίκουρη Καθηγήτρια ΑΠΘ, Κάτοχος της Έδρας, ADITΒασιλική Αθανασάκη, Διδάκτωρ Δημοσίου και Φορολογικού Δικαίου,ADIT, Ερευνήτρια της ΈδραςE-mail: [email protected]Website:https://jean-monnet-chair-eu-tax-policy-administration.webnode.gr/