Η Νόμιμη μοίρα και η αποκλήρωση

Ορέστης Σεϊμένης – Αλεξάνδρα ΓεράγγελουΙσχύς της Νόμιμης ΜοίραςΗ περιουσία ενός προσώπου πρέπει να μοιρασθεί μετά θάνατον στους συγγενείς του: Το 75% μοιράζεται στα παιδιά του και το 25% στον επιζώντα σύζυγο. Αυτή τη σειρά μπορεί να αλλάξει με την διαθήκη του διαθέτη αλλά με όρους.Ο κληρονομούμενος μπορεί με διαθήκη να αποκλείσει από την εξ αδιαθέτου διαδοχή ορισμένο συγγενή ή  τον/την σύζυγο, με την επιφύλαξη των διατάξεων για τη νόμιμη μοίρα.Πρέπει ένα ελάχιστο μερίδιο  να δοθεί στα παιδιά και στον / στην σύζυγο που επιζεί. Δεν μπορεί δηλαδή σε ένα παιδί να δώσει τα πάντα και σε άλλο τίποτα. Το ελάχιστο μερίδιο που δικαιούται κάθε παιδί είναι το 50%  του μεριδίου που δικαιούται και λέγεται «Νόμιμη Μοίρα».Ο κληρονομούμενος μπορεί με διαθήκη να αποκλείσει από την εξ αδιαθέτου διαδοχή ορισμένο συγγενή ή το σύζυγο, με την επιφύλαξη των διατάξεων για τη νόμιμη μοίρα. Επιβάλλεται δηλαδή από τον Αστικό Κώδικα μια αναγκαστική κληρονομική διαδοχή υπέρ των παραπάνω προσώπων. Έτσι έχουμε την έννοια της «νόμιμης μοίρας». Η νόμιμη μοίρα είναι το 50% της εξ αδιαθέτου μερίδας. Αυτό σημαίνει ότι εάν κάποιος δικαιούται από την εξ αδιαθέτου διαδοχή μια περιουσία η οποία κοστολογείται 2.000.000€, με την νόμιμη μοίρα θα πάρει 1.000.000€ εάν ο θανών-κληρονομούμενος τον αποκληρώσει με διαθήκη. Α.Κ. 1825ΑΠΟΚΛΗΡΩΣΗ: Ο αποκλεισμός από το δικαίωμα του 50% της νόμιμης μοίραςΗ αποκλήρωση είναι η στέρηση του δικαιώματος της Νόμιμης Μοίρας.Οι λόγοι που μπορεί να επικαλεσθεί ο διαθέτης – κληρονομούμενος για να αποκλείσει από την νόμιμη μοίρα, κάποιο κληρονόμο του (π.χ. το παιδί του) είναι:• Εάν ο μεριδούχος-κληρονόμος επιβουλεύτηκε τη ζωή του διαθέτη, του συζύγου ή άλλου κατιόντος του διαθέτη  ή• Εάν προκάλεσε με πρόθεση σωματικές κακώσεις στο διαθέτη ή στη σύζυγό του ή• Εάν έγινε ένοχος κακουργήματος ή σοβαρού πλημμελήματος με πρόθεση κατά του διαθέτη ή του συζύγου του, ή• Εάν αθέτησε κακόβουλα την υποχρέωση που είχε από το νόμο να διατρέφει το διαθέτη, ή• Εάν ζει βίο άτιμο ή ανήθικο, παρά τη θέληση του διαθέτηA.K. 1839, 1840Ποιοι αποκτούν το δικαίωμα του αποκληρωθέντοςΕάν κάποιος κληρονόμος αποκληρώθηκε ή παραιτήθηκε από το δικαίωμα της Νόμιμης Μοίρας, το δικαίωμα της Νόμιμης Μοίρας αποκτούν και ασκούν οι μεριδούχοι που έρχονται στη θέση του κατά τη σειρά της εξ αδιαθέτου διαδοχής. Δηλαδή η μερίδα του εκπεσόντος δεν προσαυξάνει τις μερίδες των συμμεριδούχων. Δηλαδή στη θέση του υπεισέρχονται οι κατιόντες του. A.K. 1826Η διεκδίκηση της Νόμιμης ΜοίραςΌταν ο μεριδούχος αντιληφθεί ότι έχουν αποκλεισθεί τα δικαιώματά του στην διαθήκη, μπορεί να αντιτάξει το δικό του εκ του νόμου κληρονομικό δικαίωμα έναντι του εκ διαθήκης κληρονόμου του οποίου η εγκατάσταση στο ακίνητο περιορίζεται, κατόπιν αυτού, στο μέρος που δεν προσβάλει τη νόμιμη μοίρα.Η αγωγή του μεριδούχου προς απόδοση της νόμιμης μοίρας, είναι η περί κλήρου αγωγή, με την οποία απαιτούνται, τα αντικείμενα της κληρονομίας, τα οποία κατακρατεί ο νομέας της κληρονομίας, που αντιποιείται το κληρονομικό δικαίωμα. A.K. 1871