Δ. Σκάλκος: «Στις Περιφέρειες το 30% των πόρων του νέου ΕΣΠΑ»

 Την αύξηση των κονδυλίων προς τις Περιφέρειες, όπου θα πρέπει να κατευθυνθεί τουλάχιστον το 30% των συνολικών πιστώσεων του νέου ΕΣΠΑ, προαναγγέλλει μέσω της συνέντευξης του στο Liberal.gr, ο νέος Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος, τονίζοντας ότι θα πρέπει παράλληλα να τους μεταβιβασθούν οι αρμοδιότητες διαχείρισης των παραπάνω πόρων, εφόσον φυσικά αυτές αποδείξουν ότι διαθέτουν την συγκεκριμένη ικανότητα.Κάνει λόγο για ανάγκη επιτάχυνσης των πληρωμών στο υφιστάμενο ΕΣΠΑ, αφού από την έναρξή του, έχει απορροφηθεί μόλις το 24,5% του συνολικού προϋπολογισμού, μιλά για την ανάληψη δράσεων προκειμένου να μην υπάρξει η παραμικρή πιθανότητα απώλειας πόρων στο τέλος του έτους -“δεν έχουμε το δικαίωμα να αποτύχουμε”, όπως λέει χαρακτηριστικά- ταυτόχρονα όμως στέλνει το μήνυμα ότι θα χρειασθεί γι’ αυτό η συνεργασία όλων των συναρμοδίων υπουργείων, περιφερειών, δήμων και δικαιούχων των έργων.Εξηγεί επίσης γιατί αλλάζει φιλοσοφία το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, του οποίου η εκτέλεση γίνεται 5ετούς διάρκειας, αντί για ετήσιας, προκειμένου να λειτουργεί κατ’ αναλογία του ΕΣΠΑ, δηλαδή με μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Στην ουσία περιγράφει ένα νέο ολιστικό σχέδιο ανάπτυξης, όπου θα “κουμπώνουν” μεταξύ τους όλα τα διαθέσιμα εργαλεία, δηλαδή ΠΔΕ και ΕΣΠΑ, με πολλαπλασιαστικό όφελος για την οικονομία και την προσέλκυση επενδύσεων.ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥΣυνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη:– Βρισκόμαστε στο 6ο από τα 7 συνολικά χρόνια υλοποίησης του ΕΣΠΑ 2014-2020, και οι μέχρι σήμερα πληρωμές ανέρχονται μόλις στο 24,5% του συνολικού του προϋπολογισμού. Πού αποδίδετε τις μέχρι σήμερα χαμηλές επιδόσεις και τον κίνδυνο να χαθούν κονδύλια;Οι αριθμοί που αναφέρεται ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Οι πληρωμές που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι τις αρχές του Ιουλίου 2019 αντιστοιχούν σε ποσοστό 24,5% (και περίπου 27% συμπεριλαμβανομένου του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης). Οι πραγματοποιηθείσες πληρωμές μας κατατάσσουν στη δέκατη ένατη θέση ανάμεσα στα είκοσι οκτώ κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι προφανές πωςπρέπει και μπορούμε να γίνουμε περισσότερο αποτελεσματικοί. Πρέπει όμως να είμαστε δίκαιοι. Διαχρονικά παρατηρείται το φαινόμενο- και η χώρα μας δεν είναι εξαίρεση- της καθυστερημένης έναρξης των επιχειρησιακών προγραμμάτων, της αργής προόδου εφαρμογής τους και της επιτάχυνσής τους στα τελευταία χρόνια της προγραμματικής περιόδου. Συνεπώς θεωρείστε δεδομένο ότι αυτό θα επαναληφτεί. Ωστόσο παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις και θα πρέπει να αναληφθούν μία σειρά ενεργειών ώστε να αποφευχθεί και η παραμικρή πιθανότητα απώλειας στο τέλος του έτους.– Κάποιοι θεωρούν ότι στην πιο αισιόδοξη εκδοχή θα καταστεί δυνατό να υλοποιηθεί μόνο το 50% των συνολικών δαπανών και το υπόλοιπο 50% θα στριμωχθεί όπως-όπως στα 3 χρόνια της προβλεπόμενης παράτασης (το περίφημο «ν+3», με βάση το οποίο τα 7ετή προγράμματα διαρκούν 10 χρόνια. Ποια η γνώμη σας;Δεν υπάρχει η παραμικρή περίπτωση να μην υλοποιηθεί εγκαίρως το σύνολο των προγραμματισμένων συγχρηματοδοτούμενων έργων. Ωστόσο, θίγεται ένα σημαντικό ζήτημα που αφορά στην πραγματική χρονική διάρκεια μίας προγραμματικής περιόδου. Η καθυστερημένη ολοκλήρωση των έργων μίας προγραμματικής περιόδου συνεπάγεται ουσιαστικά την εισροή λιγότερων πόρων στην οικονομία της χώρας καθώς καθυστερεί πρακτικά η έναρξη των νέων προγραμμάτων. Στόχος μας είναι αυτή η πρακτική να αλλάξει.– Ποια είναι τα προγράμματα που παρουσιάζουν τις χαμηλότερες επιδόσεις; Και τι θα κάνετε προκειμένου να ανατρέψετε αυτή την εικόνα, και να αξιοποιηθούν όσο περισσότερα κονδύλια γίνεται από τα λιμνάζοντα και μη συμβασιοποιημένα ποσά;Οι καθυστερήσεις είναι καταγεγραμμένες και λίγο-πολύ γνωστές σε όλους. Αφορούν στα μεγάλα έργα, τις δράσεις ενίσχυσης της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, δράσεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ). Τις ημέρες αυτές καταρτίζουμε τα σχέδια δράσης για τα έτη 2019 και 2020. Ακολούθως θα έχουμε την προβλεπόμενη διαδικασία Αναθεώρησης των Επιχειρησιακών μας Προγραμμάτων και τέλος, τη διαδικασία εξυγίανσης τους ώστε να απελευθερωθούν πόροι που θα κατευθυνθούν σε περισσότερο επιτυχημένες δράσεις. Ταυτόχρονα προγραμματίζουμε τη διακρίβωση εκείνων των «σημείων συμφόρησης» (bottlenecks) στις διαδικασίες υλοποίησης των έργων και ακολούθως την προώθηση εκείνων των αλλαγών στο κανονιστικό πλαίσιο που μπορεί να αποδώσει τάχιστα αποτελέσματα στο ξεμπλοκάρισμα των έργων. Περιττεύει να πούμε ότι η απαιτούμενη προσπάθεια για την επιτάχυνση των πληρωμών προϋποθέτει τη συνεργασία των συναρμόδιων υπουργείων, των περιφερειακών και τοπικών αρχών και όλων των δικαιούχων των έργων, δεν έχουμε όμως το δικαίωμα να αποτύχουμε.– Επίκειται σχεδιασμός του νέου ΕΣΠΑ όπου το ερώτημα είναι τι λεφτά θα πάρει η χώρα. Τι κονδύλια θα ζητήσει η ελληνική πλευρά, και πώς θα κινηθεί;Γνωρίζετε ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατανέμει στη χώρα μας πόρους ύψους 19,2 δις ευρώ (σε τιμές 2018). Αν προσθέσουμε σε αυτό και τους πόρους που δίνονται στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) πρόκειται ασφαλώς για ιδιαίτερα σημαντικό ποσό. Ωστόσο η πρόταση αυτή αποτελεί τη βάση των πολύμηνων διαπραγματεύσεων που πρόκειται να ακολουθήσουν και στις οποίες σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών (με το οποίο έχουμε ήδη ξεκινήσει τη σχετική προετοιμασία) ευελπιστούμε να αυξήσουμε το τελικό ύψος της κοινοτικής χρηματοδότησης. Η επιχειρηματολογία μας πρόκειται να βασιστεί σε μία διαφορετική μεθοδολογία, στην οποία δεν έχει όμως νόημα να αναφερθώ στην παρούσα φάση. Πρέπει βέβαια να επισημανθεί ότι, σε κάθε περίπτωση, στην τελική κατανομή των ευρωπαϊκών πιστώσεων το Brexit θα επηρεάσει αρνητικά τη χώρα μας.– Πού θα ρίξει αλήθεια το βάρος του το νέο ΕΣΠΑ; Στην τεχνολογία, στην καινοτομία, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων; Αληθεύει ότι είμαστε η μόνη χώρα στην ΕΕ που δεν έχει ακόμη αποστείλει στην Κομισιόν έναν οδικό χάρτη;Τα παραπάνω ζητήματα πρόκειται να είναι το αντικείμενο της προβλεπόμενης διαδικασίας διαβούλευσης στο εσωτερικό της χώρας αλλά και με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μιας διαδικασίας σύνθετης και δυναμικής. Σε ότι αφορά στον «οδικό χάρτη» στον οποίο αναφέρεστε, υπήρξε ομολογουμένως καθυστέρηση στην ανταπόκριση μας προς τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κάτι που ενδεχομένως οφείλεται στη διενέργεια των εθνικών, ευρωπαϊκών και περιφερειακών εκλογών στη χώρα μας. Ας μην σταθούμε όμως στο τυπικό κομμάτι. Η σχετική επιστολή άλλωστε ήδη απαντήθηκε. Το ουσιαστικό ζήτημα και η πρόκληση για μας είναι ο σχεδιασμός της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027 κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανάγκες αλλά και δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.Παρά τη διαχρονικά σημαντικότατη συνεισφορά των πόρων της Πολιτικής Συνοχής στη χώρα μας (στις υποδομές, τη δημόσια διοίκηση, τις δομές της κοινωνικής στήριξης), θα πρέπει να δούμε σοβαρά το ζήτημα της αύξησης της προστιθέμενης αξίας των κοινοτικών πόρων στην ελληνική οικονομία και στον περιορισμό των περιφερειακών ανισοτήτων. Ζητούμενο πρέπει να είναι η συμβολή της «μαλακής χρηματοδότησης» των δημοσίων (συγχρηματοδοτούμενων και εθνικών) επενδύσεων στον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας μας. Η άποψη μου είναι πως θα πρέπει να κινηθούμε στους παρακάτω τρεις άξονες:→ την ενίσχυση των αλυσίδων αξίας με έμφαση στις κλαδικές πολιτικές και οριζόντια στην καινοτομική έρευνα→ την αναβάθμιση των (κύρια ψηφιακών) δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού μας (reskilling-upskilling)→ και την ενίσχυση της περιφερειακής διακυβέρνησης, με αύξηση των πόρων που θα κατευθυνθούν στις ελληνικές Περιφέρειες (τουλάχιστον το 1/3 των συνολικών πιστώσεων. Με παράλληλη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στη διαχείριση των πόρων αυτών, εφόσον όμως έχουν αποδεδειγμένα την αναγκαία διαχειριστική ικανότητα.– Το ΠΔΕ αλλάζει και από μονοετές, πρόκειται να γίνει 5ετές. Πού αποσκοπεί αυτή η αλλαγή λογικής;Χρησιμοποιήσατε τις κατάλληλες λέξεις. Αυτό που επιδιώκουμε είναι αλλαγή υποδείγματος στη μεθοδολογία κατάρτισης και διαχείρισης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Η λογική πίσω από αυτό είναι ο μακροπρόθεσμος αναπτυξιακός σχεδιασμός των δημοσίων επενδύσεων (αν και ετήσια εκτέλεση). Τις επόμενες ημέρες, και ως μέρος του υπό κατάθεση προς ψήφιση αναπτυξιακού νομοσχεδίου της κυβέρνησης, πρόκειται να κατατεθεί μία δέσμη κανονιστικών ρυθμίσεων για το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ) που θα επιτρέπει κατά κύριο λόγο τον συγχρονισμό του εθνικού με το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του ΠΔΕ (για το λόγο αυτό και η πρόβλεψη για τον προγραμματισμό σε πενταετή βάση) και με ένα περισσότερο αποτελεσματικό και ευέλικτο διαχειριστικό πλαίσιο. Θέλω κι εδώ να είμαι δίκαιος- πρόκειται για μία θεσμική παρέμβαση που ωρίμασε το προηγούμενο διάστημα, για ένα ζήτημα που είχε βέβαια τεθεί πολλά χρόνια πριν.– Ταυτόχρονα έχετε πει ότι αλλάζει και ο νόμος για τις δημόσιες επενδύσεις. Περιγράψτε μας μερικές από τις πιο σημαντικές αλλαγές που έρχονται.Ουσιαστικά μιλούμε για ένα νόμο που θεσπίστηκε το 1952. Αναμφίβολα χρήσιμος σε μια ιστορική περίοδο που τέθηκαν οι βάσεις για τη μεταπολεμική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας. Περιττεύει όμως να πούμε ότι χρήζει εκσυγχρονισμού ώστε να ανταποκρίνεται στη σημερινή πραγματικότητα. Θα πρέπει να γίνει αρχικά μία κωδικοποίηση των διάσπαρτων σχετικών διατάξεων και ακολούθως μια σειρά παρεμβάσεων και προσαρμογών του πλήθους των ακολουθούμενων διαδικασιών ώστε να γίνουν περισσότερο ευέλικτες, διαφανείς και απλές. Η δουλειά αυτή θα απαιτήσει χρόνο, κάτι όμως που αξίζει τον κόπο καθώς θα πρόκειται για μία απολύτως χρήσιμη μεταρρύθμιση.