Κινητικότητα εργαζομένων μεταξύ των κρατών μελών – Ελάχιστες προϋποθέσεις

Για την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 1 έως 8 του ν.4575/2018 σχετικά με τις ελάχιστες προϋποθέσεις για την προαγωγή της κινητικότητας των εργαζομένων μεταξύ των κρατών-μελών, τη βελτίωση της απόκτησης και της διατήρησης δικαιωμάτων συμπληρωματικής συνταξιοδότησης με την εγκύκλιο Φ.51220/οικ.45762/1557/31-10-2019 επισημαίνονται κατ’ άρθρο τα ακόλουθα:Α. ΟΡΟΙ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΕ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΗ ΠΑΡΟΧΗ – Άρθρο 4Με τις διατάξεις του άρθρου 4 προσδιορίζονται οι όροι απόκτησης του δικαιώματος σε παροχή και προβλέπεται επιστροφή των εισφορών σε περίπτωση που ο/η αποχωρών/ούσα εργαζόμενος/η δεν έχει θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα κατά τη λήξη της εργασιακής σχέσης. Οι όροι απόκτησης δικαιώματος σε παροχή δεν εξομοιώνονται προς άλλους όρους που τίθενται για την απόκτηση δικαιώματος παροχής κατά τη φάση της πληρωμής, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία ή τους κανόνες του συστήματος συμπληρωματικής συνταξιοδότησης. Δεν συνιστά περίοδο θεμελίωσης, κατά την έννοια της Οδηγίας, η περίοδος ενεργού συμμετοχής στο σύστημα, την οποία ο/η ασφαλισμένος/η θα πρέπει να συμπληρώσει για να καταστεί δικαιούχος σύνταξης.Ως «θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα» θεωρούνται όλα τα σωρευμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που έχουν αποκτηθεί μετά την εκπλήρωση των εκάστοτε όρων απόκτησης, σύμφωνα με τους κανόνες του συστήματος συμπληρωματικής συνταξιοδότησης και της κείμενης νομοθεσίας.Επίσης ως «αποχωρών/αποχωρούσα εργαζόμενος/η» θεωρείται το ενεργό μέλος του συστήματος συμπληρωματικής συνταξιοδότησης του οποίου η τρέχουσα σχέση εργασίας τερματίζεται για λόγους ανεξάρτητους από τη συμπλήρωση προϋποθέσεων λήψης συνταξιοδοτικής παροχής από το σύστημα και το οποίο μετακινείται μεταξύ κρατών-μελών ή και εντός της ελληνικής επικράτειας.Συγκεκριμένα, με τις διατάξεις του άρθρου 4 προβλέπεται ότι:α) το ανώτατο χρονικό διάστημα το οποίο μπορεί να ορισθεί για την απόκτηση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σε παροχή είναι τα τρία έτη. Το εν λόγω χρονικό διάστημα το οποίο ορίζεται ως περίοδος θεμελίωσης είναι το χρονικό διάστημα της ενεργού συμμετοχής στο σύστημα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης, που απαιτείται είτε από την κείμενη νομοθεσία είτε βάσει των κανόνων του συστήματος για τη θεμελίωση σωρευμένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Στο ανωτέρω χρονικό διάστημα για την απόκτηση συνταξιοδοτικού δικαιώματος συνυπολογίζεται συνδυαστικά και τυχόν περίοδος αναμονής, η οποία δύναται να προβλέπεται προκειμένου να υπαχθεί ο εργαζόμενος στο συνταξιοδοτικό πρόγραμμα του συστήματος.Σημειώνεται ότι, για τα μέλη των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, τα οποία διαγράφονται από το Ταμείο λόγω αλλαγής της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, ισχύουν τα προβλεπόμενα στην παρ. 10 του άρθρου 7 του ν.3029/2002, σχετικά με τις προϋποθέσεις για την απόκτηση δικαιώματος σε παροχή.β) σε περίπτωση που έχει θεσπισθεί ελάχιστο όριο ηλικίας για την απόκτηση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων, το εν λόγω όριο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 21ο έτος για τους/τις αποχωρούντες/αποχωρούσες εργαζόμενους/ες.γ) εάν κατά τη λήξη της εργασιακής σχέσης ο/η αποχωρών/αποχωρούσα εργαζόμενος/η δεν έχει αποκτήσει συνταξιοδοτικά δικαιώματα, τότε επιστρέφονται, κατά τη λήξη της εργασιακής σχέσης, οι εισφορές ως ακολούθως:ι) εάν το σύστημα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης ή ο/η εργοδότης φέρει τον επενδυτικό κίνδυνο, επιστρέφονται οι εισφορές που καταβλήθηκαν από τον/την αποχωρούντα/αποχωρούσα εργαζόμενο/η ή για λογαριασμό του/της,ιι) εάν ο/η αποχωρών/ούσα εργαζόμενος/η φέρει τον επενδυτικό κίνδυνο, επιστρέφονται, είτε οι εισφορές που καταβλήθηκαν από τον/την αποχωρούντα/αποχωρούσα εργαζόμενο/η ή για λογαριασμό του/της, είτε η σωρευμένη αξία των επενδύσεων που προέκυψε από αυτές τις εισφορές.Β. ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΑΔΡΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ – Άρθρο 5ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ – Άρθρο 7Με τα άρθρα 5 και 7, θεσπίζονται τα αναγκαία μέτρα που διασφαλίζουν τη διατήρηση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των αποχωρούντων/αποχωρουσών εργαζομένων, τα οποία αποκτήθηκαν από την υπαγωγή στο σύστημα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης.Για τους/τις αποχωρούντες/αποχωρούσες εργαζόμενους/ες οι οποίοι/ες κατά τη λήξη της εργασιακής σχέσης έχουν αποκτήσει στο σύστημα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης συνταξιοδοτικά δικαιώματα, ισχύουν τα ακόλουθα:α) τα θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των αποχωρούντων/αποχωρουσών εργαζομένων διατηρούνται στο σύστημα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης ως αδρανοποιημένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι η μεταχείριση των αδρανοποιημένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων καθώς και της αξίας αυτών είναι σύμφωνη με την αξία των δικαιωμάτων των ενεργών ασφαλισμένων ή την εξέλιξη των καταβαλλόμενων συνταξιοδοτικών παροχών ή ότι γίνεται με άλλα δίκαια μέσα. Με τις περιπτώσεις (α), (β) και (γ) της παρ. 2 του άρθρου 5, παρέχονται παραδείγματα άλλων δίκαιων τρόπων διαχείρισης των αδρανοποιημένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων ή των αξιών τους.Ο τρόπος μεταχείρισης των αδρανοποιημένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των αποχωρούντων/αποχωρουσών εργαζομένων και των επιζώντων δικαιούχων τους, καθώς και της αξίας αυτών των δικαιωμάτων περιγράφεται με σαφήνεια στους κανόνες που διέπουν το σύστημα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης.β) εάν η αξία των θεμελιωμένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων είναι μικρότερη των 2.000 ευρώ, το σύστημα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης δύναται να καταβάλλει εφάπαξ ποσό ισοδύναμο με την αξία των θεμελιωμένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Η καταβολή του ποσού γίνεται κατόπιν συγκατάθεσης του/της εργαζόμενου/ης και ενημέρωσής του/της για κάθε σχετικό με την καταβολή του ποσού θέμα, συμπεριλαμβανομένων τυχόν επιβαρύνσεων. Το ποσό των 2.000 ευρώ, αναπροσαρμόζεται ετησίως με το μέσο ετήσιο γενικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, αρχής γενομένης το 2020.γ) για τους/τις εργαζόμενους/ες – ασφαλισμένους/ες των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης οι οποίοι/ες αλλάζουν επαγγελματική δραστηριότητα και μεταφέρουν τα δικαιώματά τους σε άλλο Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης, που λειτουργεί στο χώρο της νέας απασχόλησής τους, εφαρμόζονται οι διατάξεις της νομοθεσίας που διέπει την επαγγελματική ασφάλιση, η με αριθ. Φ.Επαγγ.Ασφ./43/13-11-2003 (Β’ 1703) Υπουργική Απόφαση και οι καταστατικές διατάξεις του Τ.Ε.Α..Με βάση την ανωτέρω νομοθεσία ο/η εργαζόμενος/η δικαιούται να ζητήσει είτε τη μεταφορά των συνταξιοδοτικών του/της δικαιωμάτων σε άλλο Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης που λειτουργεί στο χώρο της απασχόλησης του/της, είτε την αυτοτελή συνταξιοδότησή του/της από κάθε Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης, και να λάβει την παροχή που του/της αναλογεί, σε σχέση με το χρόνο παραμονής του/της στο Ταμείο, όταν έχει συμπληρώσει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για τη χορήγηση της παροχής.Σύμφωνα με το άρθρο 7 του ν. 4575/2018, αν ο/η αποχωρών/αποχωρούσα εργαζόμενος/η δεν ζητήσει τη μεταφορά των δικαιωμάτων του/της σε άλλο Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης, δεν παρέχεται η δυνατότητα καταβολής εφάπαξ ποσού ισοδύναμου με την αξία των θεμελιωμένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων, ακόμα και εάν το ποσό αυτό είναι μικρότερο των 2.000€. Στην περίπτωση αυτή, ισχύουν τα προβλεπόμενα στις διατάξεις των παρ. 1 έως 3 του άρθρου 5, σχετικά με τη διαχείριση των αδρανοποιημένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων και ως εκ τούτου, ο/η εργαζόμενος/η θα λάβει την παροχή όταν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις που απαιτούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του καταστατικού του Ταμείου.Γ. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΝΕΡΓΩΝ ΜΕΛΩΝ ΚΑΙ ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ – Άρθρο 6Με το άρθρο 6, καθορίζονται οι υποχρεώσεις των συστημάτων συμπληρωματικής συνταξιοδότησης για ενημέρωση τόσο των ενεργών μελών του συστήματος συμπληρωματικής συνταξιοδότησης σχετικά με τις συνέπειες που επιφέρει στα δικαιώματά τους η ενδεχόμενη λήξη της απασχόλησής τους, όσο και των εν αναμονή δικαιούχων και των επιζώντων σχετικά με την αξία των αδρανοποιημένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων τους και τους όρους που διέπουν τη διαχείρισή τους.Η ενημέρωση παρέχεται από το σύστημα κατόπιν αιτήσεως από τον/την κατά περίπτωση ενδιαφερόμενο/η, γραπτά, με σαφή τρόπο, κατά μέγιστο μία φορά το χρόνο και εντός εύλογης χρονικής περιόδου από την υποβολή της αίτησης.Οι υποχρεώσεις πληροφόρησης που προκύπτουν από το άρθρο 6 ισχύουν επιπροσθέτως των υποχρεώσεων των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, που απορρέουν από τις σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝΤα άρθρα 1 έως 8 του ν.4575/2018 εφαρμόζονται για περιόδους απασχόλησης που πραγματοποιούνται μετά την 21η Μαΐου 2018 (ημερομηνία μεταφοράς της Οδηγίας 2014/50/ΕΕ στο δίκαιο των κρατών μελών).