Ηλεκτρονικά στο Ο.Π.Σ. Σ.ΕΠ.Ε. και τα δεδομένα των τεχνικών ασφαλείας και ιατρών εργασίας – Αποσαφηνίσεις για την έννοια του δόλου στο εργατικό ατύχημα

Νέα
τροπολογία κατατέθηκε στη Βουλή στο νομοσχέδιο του Υπουργείου
Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης το οποίο συζητείται σήμερα και αύριο από την ολομέλεια.Με την προτεινόμενη τροπολογία: Αποσαφηνίζεται
το περιεχόμενο που καλύπτει η έννοια του δόλου του εργοδότη της παρ. 2
του άρθρου 34 του α.ν. 1846/1951 αναφορικά με την υποχρέωση αποζημίωσης
εργαζομένου σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, δημιουργούνται
Ηλεκτρονικές Βάσεις καταχώρισης δεδομένων τεχνικών ασφαλείας και ιατρών
εργασίας που λειτουργούν στο πλαίσιο του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού
Συστήματος του ΣΕΠΕ.Η πρώτη προτεινόμενη διάταξη καλείται να
επιλύσει το ζήτημα της αμφισβήτησης που έχει, από ετών, ανακύψει ως
προς το αληθές και τελολογικά νοούμενο περιεχόμενο της διάταξης της παρ.
2 του άρθρου 34 του α.ν. 1846/1951. Ειδικότερα, οι διχογνωμίες αφορούν
το ζήτημα εάν, σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, η υποχρέωση του
εργοδότη να καταβάλει στον ασφαλιστικό φορέα τη δαπάνη των χορηγούμενων
στον παθόντα παροχών και στον ίδιο τον παθόντα τη διαφορά ανάμεσα στις
παροχές αυτές και την πλήρη αποζημίωση που δικαιούται κατά τις διατάξεις
του Αστικού Κώδικα, συντρέχουν μόνο στην περίπτωση που ο δόλος του
εργοδότη καλύπτει και το αποτέλεσμα του εργατικού ατυχήματος ή εάν
σκοπός της διάταξης είναι να καλύπτει και την περίπτωση που το εργατικό
ατύχημα συνδέεται αιτιωδώς με δόλια παραβίαση από τον εργοδότη των
διατάξεων νόμων, διαταγμάτων και κανονισμών που προβλέπουν τα
υποχρεωτικά μέτρα προστασίας της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία. Η
παρατηρούμενη ερμηνευτική και νομολογιακή ασυνέπεια, ως προς το
νοηματικό περιεχόμενο της ως άνω διάταξης, έχει ως αποτέλεσμα οι
σχετικές διαφορές να αντιμετωπίζονται με διαφορετικούς τρόπους, ακόμη κι
αν αφορούν σε όμοια πραγματικά περιστατικά, προκαλώντας αφενός
ανασφάλεια δικαίου και αφετέρου δυσμενείς συνέπειες για τα δικαιώματα
των εργαζομένων που έχουν πληγεί από εργατικό ατύχημα, οφειλόμενο σε
αποδεδειγμένο -βάσει δικαστικής απόφασης- δόλο του εργοδότη.Με
τη δεύτερη προτεινόμενη διάταξη αντιμετωπίζονται ιδιαίτερης σοβαρότητας
πρακτικά προβλήματα κατά την οργάνωση, συστηματοποίηση και
αποτελεσματική πρόοδο της διαδικασίας ανάθεσης καθηκόντων τεχνικού
ασφαλείας και ιατρού εργασίας σε επιχειρήσεις, τα οποία επιδρούν άμεσα
στην αποτελεσματική εφαρμογή των θεσμών προστασίας της υγείας και
ασφάλειας των εργαζομένων. Επιτυγχάνεται άμεσα η ταχεία,
συστηματική και αποτελεσματική πρόοδος και παρακολούθηση της διαδικασίας
ανάθεσης καθηκόντων τεχνικού ασφαλείας και ιατρού εργασίας σε
επιχειρήσεις, με τη θεσμοθέτηση μίας πλήρους ηλεκτρονικής διαδικασίας.Επίσης
εξυπηρετούνται πληρέστερα οι διαδικασίες του νόμου και τα εμπλεκόμενα
μέρη και ενισχύεται αφενός η εφαρμογή των μέτρων προστασίας της υγείας
και ασφάλειας των εργαζομένων και αφετέρου η ανάπτυξη της διαφανούς
ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στις δραστηριότητες αρμοδιότητας του
Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Αιτιολογική έκθεσηΆρθρο…Σύμφωνα
με τις διατάξεις των άρθρων 1, 2, 3 και 6 του ν. 551/1915, όπως
κωδικοποιήθηκε και ισχύει με το β.δ. 24.7/25.8.1920 (Α’ 191), ο κύριος επιχείρησης
του είδους που καθορίζεται από το άρθρο 2 του νόμου αυτού, υποχρεούται,
ανεξαρτήτως υπαιτιότητας (αντικειμενική ευθύνη) και υπό τις
καθοριζόμενες στο νόμο αυτό ειδικότερες προϋποθέσεις, να καταβάλει την
προβλεπόμενη στον ίδιο νόμο αποζημίωση για περιουσιακή ζημία (άρθρο 3
παρ. 5), στον εργάτη ή υπάλληλό του, που υπέστη βλάβη της υγείας ή της
σωματικής του ακεραιότητας, συνεπεία ατυχήματος που επήλθε από βίαιο
συμβάν, κατά την εκτέλεση της εργασίας του ή εξ αφορμής αυτής, σε
περίπτωση δε θανάτου από την ίδια αιτία, στα καθοριζόμενα στο άρθρο 6
του ίδιου νόμου συγγενικά του πρόσωπα. Περαιτέρω, από τις διατάξεις των
παρ 2 του άρθρου 34 και παραγράφου 3 άρθρου 60 του α.ν. 1846/1951 (Α’ 179), προκύπτει
ότι, όταν ο παθών από εργατικό ατύχημα υπάγεται στην ασφάλιση του ΙΚΑ,
τότε ο εργοδότης απαλλάσσεται από κάθε υποχρέωση για αποζημίωση του
παθόντος αυτού, ήτοι, τόσο της, κατά το κοινό δίκαιο, ευθύνης για
αποζημίωση (άρθρα 914 επ. ΑΚ), όσο και της προβλεπόμενης από το ν.
551/1915 ειδικής αποζημίωσης, και μόνο εάν το ατύχημα οφείλεται σε δόλο
του εργοδότη ή του προστηθέντος από αυτόν, υποχρεούται ο εργοδότης να
καταβάλει αφενός τη δαπάνη του ασφαλιστικού φορέα από τις χορηγούμενες
προς τον παθόντα ασφαλιστικές παροχές και αφετέρου, στον ίδιο τον
παθόντα, τη διαφορά ανάμεσα στις παροχές που αυτός λαμβάνει από τον
ασφαλιστικό του φορέα και την πλήρη αποζημίωση που δικαιούται κατά τις
κοινές διατάξεις του Αστικού Κώδικα.Εντούτοις, η διατύπωση της
διάταξης του άρθρου 34 παρ. 2 του α.ν. 1846/1951 έχει, επί σειρά ετών,
προκαλέσει σοβαρές ερμηνευτικές αμφισβητήσεις και διχογνωμίες στη
νομολογία και τη θεωρία και έχει δημιουργήσει το έδαφος για την
υιοθέτηση ερμηνευτικών εκδοχών, που, κατ’ αποτέλεσμα, δεν απηχούν τη
βούληση του νομοθέτη και το σκοπό που θέλησε να εξυπηρετήσει.Ειδικότερα,
οι διχογνωμίες και αμφισβητήσεις αφορούν το ζήτημα εάν η εξαίρεση από
τον κανόνα της απαλλαγής του εργοδότη και η συνακόλουθη υποχρέωσή του να
καταβάλει αφενός στον ασφαλιστικό φορέα τη δαπάνη των χορηγούμενων στον
παθόντα παροχών και αφετέρου στον ίδιο τον παθόντα τη διαφορά ανάμεσα
στις παροχές αυτές και την πλήρη αποζημίωση που δικαιούται κατά τις
διατάξεις του Αστικού Κώδικα, συντρέχουν μόνο στην περίπτωση που ο δόλος
του εργοδότη καλύπτει και το αποτέλεσμα του εργατικού ατυχήματος (μόνο,
δηλαδή, εφόσον ο εργοδότης θέλησε ή/και αποδέχθηκε και την ίδια τη
βλάβη του παθόντος) ή εάν σκοπός της διάταξης είναι να καλύπτει και την
περίπτωση που το εργατικό ατύχημα συνδέεται αιτιωδώς με δόλια παραβίαση
από τον εργοδότη των διατάξεων νόμων, διαταγμάτων και κανονισμών που
προβλέπουν τα υποχρεωτικά μέτρα προστασίας της ασφάλειας και της υγείας
στην εργασία.Με την προτεινόμενη ρύθμιση αίρεται η σχετική
ερμηνευτική αμφισβήτηση και αποσαφηνίζεται η αληθής έννοια της διάταξης
της παρ. 2 του άρθρου 34 του α.ν. 1846/1951. Ορίζεται, δηλαδή, ότι ο
εργοδότης οφείλει να καταβάλει στο μεν ασφαλιστικό φορέα τις δαπάνες που
αυτός χορήγησε στον παθόντα από εργατικό ατύχημα, στον δε παθόντα τη
διαφορά ανάμεσα στις παροχές αυτές και την πλήρη αποζημίωση που
δικαιούται κατά τις κοινές διατάξεις του Αστικού Κώδικα, σε κάθε
περίπτωση που βεβαιώνεται δικαστικά ότι το εργατικό ατύχημα οφείλεται σε
δόλο του εργοδότη, είτε ως προς αυτό καθεαυτό το αποτέλεσμα του
εργατικού ατυχήματος είτε και ως προς την παραβίαση της κείμενης
νομοθεσίας περί ασφάλειας και υγείας στην εργασία. Με την
προτεινόμενη διάταξη δημιουργούνται Ηλεκτρονικές Βάσεις καταχώρισης
δεδομένων τεχνικών ασφαλείας και ιατρών εργασίας, μέσω των οποίων
επιχειρείται η ψηφιακή/ηλεκτρονική διεκπεραίωση της -προβλεπόμενης από
το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο- διαδικασίας ανάθεσης καθηκόντων τεχνικού
ασφαλείας και ιατρού εργασίας σε επιχειρήσεις. Στις Βάσεις αυτές, οι
οποίες θα αναπτυχθούν και θα λειτουργήσουν στο πλαίσιο του Ολοκληρωμένου
Πληροφοριακού Συστήματος του ΣΕΠΕ (Ο.Π.Σ. ΣΕΠΕ), θα εντάσσονται όλα τα
φυσικά πρόσωπα που πληρούν τις προβλεπόμενες από το υφιστάμενο θεσμικό
πλαίσιο προϋποθέσεις για την ανάληψη καθηκόντων τεχνικού ασφαλείας και
ιατρού εργασίας, αντιστοίχως. Με τον τρόπο αυτό, προωθείται η
περαιτέρω ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στις δραστηριότητες
αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και
Κοινωνικής Αλληλεγγύης, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των εμπλεκομένων
στο σχετικό πεδίο της παροχής υπηρεσιών προστασίας και πρόληψης σε
επιχειρήσεις (τεχνικοί ασφάλειας, ιατροί εργασίας, ΕΞΥΠΠ, ΕΣΥΠΠ και
επιχειρήσεις) και, κυρίως, την ενίσχυση της αποτελεσματικής εφαρμογής
των θεσμών προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων. Με
αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής
Αλληλεγγύης καθορίζονται όλα τα ειδικότερα, τεχνικά ή οργανωτικά, θέματα
για την άρτια και αποτελεσματική λειτουργία των Ηλεκτρονικών Βάσεων
καταχώρισης δεδομένων τεχνικών ασφαλείας και ιατρών εργασίας, όπως ιδίως
το περιεχόμενο και τα στοιχεία των Βάσεων αυτών, ο τρόπος και η
διαδικασία εγγραφής σε αυτές, οι ενέργειες των εμπλεκομένων μερών για
την ανάθεση καθηκόντων τεχνικού ασφαλείας και ιατρού εργασίας και την
αποδοχή αυτής ή τη μεταβολή της ή τη λήξη ή τη διακοπή της, οι αρμόδιες
υπηρεσίες, οι προθεσμίες και οι κυρώσεις. Με τη θέση σε
λειτουργία των Ηλεκτρονικών Βάσεων καταχώρισης δεδομένων τεχνικών
ασφαλείας και ιατρών εργασίας, η ανάθεση καθηκόντων σε τεχνικό ασφαλείας
και σε ιατρό εργασίας γίνεται αποκλειστικά από τους εγγεγραμμένους στις
εν λόγω Ηλεκτρονικές Βάσεις και με τους όρους και τη διαδικασία που
προβλέπουν οι ανωτέρω αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής
Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Προτεινόμενες διατάξειςΆρθρο…Τροποποίηση της παρ. 2 του άρθρου 34 του α.ν. 1846/1951Στην παρ. 2 του άρθρου 34 του α.ν. 1846/1951 (Α’ 179) προστίθεται τελευταίο εδάφιο ως εξής:«Ο
δόλος των προηγούμενων εδαφίων καλύπτει είτε το αποτέλεσμα του
ατυχήματος καθεαυτό είτε τη μη τήρηση διατάξεων ισχύοντων νόμων,
διαταγμάτων ή κανονισμών που ορίζουν μέτρα προστασίας της ασφάλειας και
της υγείας στην εργασία, εάν το ατύχημα συνδέεται αιτιωδώς με παραβάσεις
των διατάξεων αυτών.»Άρθρο…Τροποποίηση του ν. 3850/2010Μετά το άρθρο 9 του ν. 3850/2010 (Α’ 84) προστίθεται νέο άρθρο 9Α ως εξής:«Άρθρο 9ΑΔημιουργία
ηλεκτρονικών βάσεων καταχώρισης δεδομένων τεχνικών ασφαλείας και ιατρών
εργασίας στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του ΣΕΠΕ 1. Δημιουργούνται Ηλεκτρονικές Βάσεις καταχώρισης δεδομένων τεχνικών
ασφαλείας και ιατρών εργασίας, που λειτουργούν στο πλαίσιο του
Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του ΣΕΠΕ (ΟΠΣ-ΣΕΠΕ) και στις
οποίες εντάσσονται τα φυσικά πρόσωπα που πληρούν τις απαραίτητες, κατά
τα οριζόμενα στις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, προϋποθέσεις για
την ανάληψη καθηκόντων τεχνικού ασφαλείας και ιατρού εργασίας. Με τη
θέση σε λειτουργία των Ηλεκτρονικών Βάσεων, η ανάθεση καθηκόντων
τεχνικού ασφαλείας και ιατρού εργασίας από τους εργοδότες γίνεται
αποκλειστικά μεταξύ των εγγεγραμμένων στις εν λόγω Ηλεκτρονικές Βάσεις,
με τους όρους και τη διαδικασία που προβλέπουν οι αποφάσεις του Υπουργού
Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης της
παραγράφου 2 του παρόντος.2. Με αποφάσεις του Υπουργού
Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης καθορίζεται το
περιεχόμενο και τα στοιχεία των Ηλεκτρονικών Βάσεων καταχώρισης
δεδομένων τεχνικών ασφαλείας και ιατρών εργασίας, ο τρόπος και η
διαδικασία εγγραφής σε αυτές, οι ενέργειες των εμπλεκομένων μερών για
την ανάθεση καθηκόντων τεχνικού ασφαλείας και ιατρού εργασίας και την
αποδοχή αυτής ή τη μεταβολή της ή τη λήξη ή τη διακοπή της, οι αρμόδιες
υπηρεσίες, οι προθεσμίες, οι κυρώσεις και κάθε άλλο σχετικό ειδικότερο,
οργανωτικό, τεχνικό ή λεπτομερειακού χαρακτήρα θέμα που αφορά στις εν
λόγω Ηλεκτρονικές Βάσεις. 3. Ρυθμίσεις του παρόντος Κώδικα ή
άλλων νόμων και κανονιστικών πράξεων που δεν έρχονται σε αντίθεση με τις
διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος, εξακολουθούν να
ισχύουν.»