Τραπεζική Ένωση: πρώτη έκθεση προόδου για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο πλαίσιο των μέτρων μείωσης των κινδύνων

Στην πρώτη της έκθεση προόδου, μετά την έγκριση από τους υπουργούς Οικονομικών ενός σχεδίου δράσης για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), η Επιτροπή επισημαίνει την περαιτέρω βελτίωση των ποσοστών των ΜΕΔ και παρουσιάζει τα μελλοντικά μέτρα για την ακόμη μεγαλύτερη μείωση των συσσωρευμένων ΜΕΔ.

Η μείωση των ΜΕΔ είναι σημαντική για την ομαλή λειτουργία της Τραπεζικής Ένωσης και της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, καθώς και για τη σταθερότητα και την ολοκλήρωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος της ΕΕ. Για την ενίσχυση και τη θωράκιση της οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρώπη, είναι αναγκαίο να να αντιμετωπιστούν τα υψηλά επίπεδα ΜΕΔ και να αποτραπεί η πιθανή μελλοντική συσσώρευσή τους. Για να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις εξαρτώνται από έναν ισχυρό χρηματοπιστωτικό τομέα, ανθεκτικό απέναντι σε ενδεχόμενες κρίσεις. Παρόλο που οι μεμονωμένες τράπεζες και κράτη μέλη έχουν την πρωταρχική ευθύνη για την αντιμετώπιση των συσσωρευμένων μη εξυπηρετούμενων δανείων τους, το πρόβλημα αυτό έχει σαφή ευρωπαϊκή διάσταση λόγω των πιθανών δευτερογενών επιπτώσεών του στην οικονομία της ΕΕ στο σύνολό της.

Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις, αρμόδιος για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε: «Η μείωση του επιπέδου των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει ουσιαστική σημασία για τον μετριασμό των κινδύνων στον τραπεζικό τομέα και για την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης. Οι συντονισμένες προσπάθειες των τραπεζών, των εποπτικών αρχών, των κρατών μελών και της Επιτροπής έχουν ήδη αποδώσει καρπούς. Ωστόσο, οφείλουμε να καταβάλουμε περισσότερες προσπάθειες για την περαιτέρω μείωση του επιπέδου των ΜΕΔ. Στόχος μας είναι οι τράπεζες σε όλες τις χώρες της ΕΕ να ανακτήσουν το πλήρες δυναμικό τους για να χορηγούν δάνεια σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, αποτρέποντας παράλληλα τη συσσώρευση νέων επισφαλών δανείων.»

Βασικές διαπιστώσεις

Η σημερινή πρώτη έκθεση προόδου, με τη μορφή ανακοίνωσης συνοδευόμενης από έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, υπογραμμίζει τις πρόσφατες εξελίξεις των ΜΕΔ, τόσο στην ΕΕ συνολικά όσο και σε κάθε κράτος μέλος. Η έκθεση αυτή δείχνει ότι η θετική τάση μείωσης των ποσοστών των ΜΕΔ και αύξησης των δεικτών κάλυψης σταθεροποιήθηκε και συνεχίστηκε κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2017.

Επιπλέον:

• Τα ποσοστά των ΜΕΔ σημειώνουν πτώση σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη, παρόλο που η κατάσταση διαφέρει σημαντικά από μια χώρα σε άλλη. Το συνολικό ποσοστό των ΜΕΔ στην ΕΕ μειώθηκε σε 4,6% (δεύτερο τρίμηνο 2017), δηλαδή κατά περίπου μία ποσοστιαία μονάδα ετησίως, και κατά το ένα τρίτο σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2014.

• Σύμφωνα με τα στοιχεία, η μείωση των κινδύνων στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα είναι εμφανής και συμβάλλει στην ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης, που αναμένεται να επιτευχθεί με παράλληλα μέτρα μείωσης και επιμερισμού των κινδύνων.

• Η έκθεση δείχνει επίσης ότι η ΕΕ βρίσκεται σε καλό δρόμο όσον αφορά την εφαρμογή του σχεδίου δράσης του Συμβουλίου.

Την άνοιξη, η Επιτροπή θα προτείνει μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για τη μείωση του επιπέδου των υφιστάμενων ΜΕΔ και την αποτροπή της μελλοντικής συσσώρευσης ΜΕΔ. Η δέσμη αυτή θα επικεντρωθεί σε τέσσερις τομείς: (i) εποπτικά μέτρα, (ii) μεταρρύθμιση των πλαισίων αναδιάρθρωσης, αφερεγγυότητας και είσπραξης οφειλών, (iii) ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για επισφαλή περιουσιακά στοιχεία και (iv) προώθηση της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος. Οι δράσεις σε αυτούς τους τομείς πρέπει να αναλαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο και, όπου απαιτείται, σε επίπεδο Ένωσης.

Η Επιτροπή καλεί, επίσης, τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να καταλήξουν γρήγορα σε συμφωνία όσον αφορά την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με την αφερεγγυότητα των επιχειρήσεων. Το μέτρο αυτό, που προτάθηκε τον Νοέμβριο του 2016, θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες να αναδιαρθρώνονται έγκαιρα, ώστε να αποφεύγουν την πτώχευση και, κατ΄επέκταση, θα συμβάλει στη βελτίωση των διαδικασιών αφερεγγυότητας στην ΕΕ.

Ιστορικό

Δεδομένου ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αποτελούν έναν από τους σοβαρότερους κινδύνους που εξακολουθούν να απειλούν το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, τον Οκτώβριο του 2017 η Επιτροπή πρότεινε τα μέτρα μείωσης των ΜΕΔ να αποκτήσουν σημαντικότερο ρόλο στη διαδικασία ολοκλήρωσης της Τραπεζικής Ένωσης μέσω επιμερισμού και, παράλληλα, μείωσης των κινδύνων. Η πρόταση αυτή έγινε ευνοϊκά δεκτή κατά τις συζητήσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο τους τελευταίους μήνες.

Παρόλο που το μέσο ποσοστό των ΜΕΔ μειώθηκε κατά το ένα τρίτο από το 2014 και ακολουθεί σταθερά πτωτική πορεία, η υψηλή συσσώρευση μη εξυπηρετούμενων δανείων μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη των εν λόγω χωρών, καθώς μειώνει την κερδοφορία των τραπεζών και την ικανότητά τους να χορηγούν δάνεια σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.Την πρωταρχική ευθύνη για την αντιμετώπιση των υψηλών ποσοστών ΜΕΔ έχουν οι θιγόμενες τράπεζες και τα κράτη μέλη. Ωστόσο, σε μια νομισματική ένωση, όπου οι οικονομίες των κρατών μελών είναι αλληλένδετες και υπόκεινται σε αλληλεπιδράσεις, η ΕΕ ενδιαφέρεται σαφώς για τη μείωση των ποσοστών των ΜΕΔ. Η Επιτροπή έχει θέσει επανειλημμένα το εν λόγω ζήτημα υπόψη των ενδιαφερόμενων χωρών στο πλαίσιο του κύκλου συντονισμού της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ – του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

Τον Ιούλιο του 2017, το Συμβούλιο ενέκρινε «Σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη». Το σχέδιο αυτό καλεί τα διάφορα όργανα – μεταξύ των οποίων την Ευρωπαϊκή Επιτροπή – να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για την περαιτέρω αντιμετώπιση του προβλήματος των υψηλών ποσοστών ΜΕΔ στην Ευρώπη. Το Συμβούλιο συμφώνησε να εξετάσει την εξέλιξη των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ένωση, με βάση έκθεση της Επιτροπής. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δήλωσε στην ανακοίνωσή της σχετικά με την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης, της 11ης Οκτωβρίου 2017, ότι προτίθεται να καταρτίσει ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη. Επιπλέον, η δέσμη μέτρων της Επιτροπής για την ΟΝΕ, της 6ης Δεκεμβρίου 2017, παρουσίασε έναν χάρτη πορείας και συγκεκριμένες προτάσεις για την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης.