Αρχές βελτίωσης της νομοθεσίας: Στο επίκεντρο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων της ΕΕ

Από τη σημερινή έκθεση προκύπτει ότι οι προσπάθειες να τεθεί η βελτίωση της νομοθεσίας στο επίκεντρο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων ήταν επιτυχείς. Η επιτυχία αυτή θα πρέπει να παγιωθεί και να διατηρηθεί ώστε να συνεχίσουμε τις περαιτέρω βελτιώσεις.

Ο πρώτος αντιπρόεδρος, κ. Φρανς Τίμερμανς, δήλωσε σχετικά: «Αναγνωρίζεται ευρέως ότι δίνουμε το παράδειγμα, και οι πολίτες μας καλούν να διατηρήσουμε τη δέσμευσή μας για τη βελτίωση της νομοθεσίας. Η βελτίωση της νομοθεσίας βρίσκεται πλέον στα γονίδια της ευρωπαϊκής διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Πρέπει τώρα να στηρίξουμε και να ενισχύσουμε τις προσπάθειές μας, ιδίως σε έναν κόσμο μετα-γεγονότων όπου αμφισβητείται ο ιστός του δημοκρατικού μας διαλόγου και η επιστημονική αυθεντία.»

Η Επιτροπή Γιούνκερ, αντλώντας διδάγματα από το παρελθόν, δεσμεύτηκε να ενεργεί μόνο στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η ΕΕ προσδίδει προστιθέμενη αξία, και να το πράττει με βάση τα καλύτερα διαθέσιμα στοιχεία, εξετάζοντας από κοινού τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις και αποφεύγοντας τις περιττές δαπάνες. Οι προσπάθειές μας έχουν αναγνωριστεί διεθνώς από τον ΟΟΣΑ, ο οποίος κατέταξε την κανονιστική πολιτική της ΕΕ μεταξύ των καλύτερων για το 2018. Μετά την παρουσίαση του θεματολογίου για τη βελτίωση της νομοθεσίας το 2015, είναι πλέον η κατάλληλη στιγμή για να γίνει απολογισμός των προσπαθειών της Επιτροπής να εδραιώσει και να διατηρήσει αυτή τη νέα θεσμική νοοτροπία, καθώς και να αντλήσει διδάγματα για το μέλλον.

Διδάγματα και μελλοντικές βελτιώσεις

Τα αποτελέσματα του απολογισμού είναι σαφή: η βελτίωση της νομοθεσίας έχει βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται η πολιτική της ΕΕ. Το αίτημα να παραμείνει η βελτίωση της νομοθεσίας αναπόσπαστο μέρος του τρόπου εργασίας της Επιτροπής, αλλά και να εξακολουθήσει να βελτιώνεται, είναι ευρέως διαδεδομένο:

• διεύρυνση της συμμετοχής στη διαδικασία χάραξης πολιτικής: Από το 2015, η Επιτροπή διοργάνωσε περισσότερες από 400 δημόσιες διαβουλεύσεις με τη συμμετοχή εκατομμυρίων Ευρωπαίων. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της διαβούλευσης σχετικά με τις ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα ελήφθησαν 4,6 εκατομμύρια απαντήσεις, ενώ στο πλαίσιο της διαβούλευσης σχετικά με την αξιολόγηση της οδηγίας για τα πτηνά και τους οικοτόπους ελήφθησαν πάνω από μισό εκατομμύριο απαντήσεις. Το 2018 πραγματοποιήθηκαν σχεδόν 900 000 επισκέψεις στη νέα δικτυακή πύλη «Πείτε την άποψή σας», μια υπηρεσία ενιαίας εξυπηρέτησης που επιτρέπει στους Ευρωπαίους να συμβάλλουν στη χάραξη πολιτικής της ΕΕ. Στο μέλλον, θα πρέπει να αναζητηθούν τρόποι αύξησης της ευαισθητοποίησης σχετικά με τις διάφορες δυνατότητες συνεισφοράς στη χάραξη πολιτικής της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό θα διευκολυνθεί η αποτελεσματικότερη συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία χάραξης πολιτικής.
• καλύτερα εργαλεία για καλύτερες πολιτικές: Οι εκτιμήσεις επιπτώσεων και οι αξιολογήσεις παρέχουν ισχυρή βάση για τη λήψη πολιτικών αποφάσεων χωρίς όμως να την υποκαθιστούν. Η νεοσυσταθείσα επιτροπή ρυθμιστικού ελέγχου —της οποίας η νέα ετήσια έκθεση είναι διαθέσιμη εδώ— εγγυάται την ποιότητα των εν λόγω υποστηρικτικών αναλύσεων. Συνολικά, διενεργήσαμε εκτίμηση επιπτώσεων στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων στις οποίες ήταν απαραίτητη. Στο 75 % των περιπτώσεων, η εκτίμηση βασίστηκε σε αξιολόγηση των όσων έχουν ήδη εφαρμοστεί —γεγονός που καταδεικνύει ότι η αρχή «πρώτα αξιολόγηση» εφαρμόζεται όλο και περισσότερο. Ταυτόχρονα, σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτούνταν προσαρμογές και εξαιρέσεις από τις πρακτικές βελτίωσης της νομοθεσίας, όταν ήταν αναγκαίο να αντιμετωπιστούν επείγουσες πολιτικές ανάγκες, όπως κατά την κορύφωση της μεταναστευτικής κρίσης. Επιπλέον, η ποιότητα και τα χρονοδιαγράμματα των εργαλείων για τη βελτίωση της νομοθεσίας επιδέχονται περαιτέρω βελτιώσεις.
• διαμόρφωση νομοθεσίας της ΕΕ κατάλληλης για τον σκοπό που εξυπηρετεί: Η Επιτροπή παρουσίασε περίπου 150 πρωτοβουλίες απλούστευσης με σκοπό τη μείωση του περιττού διοικητικού φόρτου και τη στήριξη των στόχων πολιτικής. Η Επιτροπή ανταποκρίθηκε επίσης σε 90 περίπου γνωμοδοτήσεις της νεοσυσταθείσας πλατφόρμας REFIT. Με την απλούστερη και λιγότερο επαχθή νομοθεσία βελτιώνεται η εφαρμογή, η συμμόρφωση και η επιβολή, ώστε να επιτυγχάνονται τελικά καλύτερα αποτελέσματα, ιδίως για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Ωστόσο, πρέπει να βελτιώσουμε την ανταλλαγή και την εμβάθυνση των πρακτικών μας.
• η βελτίωση της νομοθεσίας αποτελεί κοινή προσπάθεια: Η έκδοση και η εφαρμογή υψηλής ποιότητας νομοθεσίας της ΕΕ, κατάλληλης για τον σκοπό που εξυπηρετεί και χωρίς περιττά επίπεδα πολυπλοκότητας, αποτελεί κοινή ευθύνη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου, της Επιτροπής και των κρατών μελών. Η Επιτροπή μπορεί να διευκολύνει ορισμένες βελτιώσεις, αλλά δεν μπορεί να τις εξασφαλίσει πλήρως από μόνη της. Για παράδειγμα, οι δημόσιες διαβουλεύσεις μπορούν να προσεγγίσουν πολύ ευρύτερο κοινό, εάν συμμετέχουν και άλλοι φορείς σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Επιπλέον, πρέπει να αναλύονται συστηματικότερα οι επιπτώσεις των τροπολογιών του Κοινοβουλίου και/ή του Συμβουλίου στις προτάσεις της Επιτροπής. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν επίσης να υποβάλλουν εκθέσεις με μεγαλύτερη διαφάνεια σχετικά με τα εθνικά μέτρα που λαμβάνονται για την εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου, ιδίως όταν τα μέτρα αυτά υπερβαίνουν τις απαιτήσεις του ενωσιακού δικαίου (ο λεγόμενος «κανονιστικός υπερθεματισμός»).

 Στις 29 Απριλίου, η Επιτροπή θα διοργανώσει διάσκεψη για τον απολογισμό των προσπαθειών βελτίωσης της νομοθεσίας, την ανταλλαγή απόψεων με τις κοινότητες ενδιαφερόμενων μερών από την κοινωνία των πολιτών, τις επιχειρήσεις, τον τομέα της έρευνας, τις δημόσιες αρχές και τους κοινωνικούς εταίρους και τη συζήτηση πιθανής μελλοντικής πορείας (περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διάσκεψη θα βρείτε εδώ).

Ιστορικό

Η βελτίωση της νομοθεσίας αποτελεί τη βάση του έργου της Επιτροπής για την υλοποίηση των 10 πολιτικών προτεραιοτήτων του Προέδρου Γιούνκερ, καθώς διασφαλίζει ότι η Επιτροπή ενεργεί μόνον σε περιπτώσεις όπου η ΕΕ προσδίδει προστιθέμενη αξία, και το πράττει με όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερο και λιγότερο επαχθή τρόπο.

Το 2015, η Επιτροπή ενέκρινε το θεματολόγιο για τη βελτίωση της νομοθεσίας αναμορφώνοντας τις εσωτερικές της μεθόδους εργασίας και διαδικασίες σχεδιασμού. Ενσωματώσαμε τη βελτίωση της νομοθεσίας σε όλα τα στάδια του κύκλου σχεδιασμού και προγραμματισμού και υλοποιήσαμε εξορθολογισμένα ετήσια προγράμματα εργασίας. Βελτίωση της νομοθεσίας σημαίνει ενίσχυση του επαγγελματικού χαρακτήρα κάθε πτυχής της χάραξης της πολιτικής μας και διασφάλιση της καταλληλότητάς της για τον σύγχρονο κόσμο.

Το θεματολόγιο για τη βελτίωση της νομοθεσίας επέφερε, μεταξύ άλλων, τις ακόλουθες αλλαγές:

• η δικτυακή πύλη Πείτε την άποψή σας παρέχει πλέον τη δυνατότητα στους πολίτες να συμμετέχουν σε όλα τα στάδια της νομοθετικής διαδικασίας, υποβάλλοντας, εκτός των άλλων, παρατηρήσεις και για τα σχέδια εκτελεστικών και κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων·
• η επιτροπή ρυθμιστικού ελέγχου διασφαλίζει την αντικειμενικότητα και την αξιοπιστία της βάσης τεκμηρίωσης στην οποία στηρίζονται οι πολιτικές αποφάσεις της Επιτροπής·
• η Επιτροπή δεσμεύτηκε να εκπονεί πάντοτε αξιολόγηση της ισχύουσας νομοθεσίας πριν από την αναθεώρησή της (αρχή «πρώτα αξιολόγηση»)·
• υπάρχει πλέον η πλατφόρμα REFIT, που επιτρέπει τη συγκέντρωση των παρατηρήσεων της κοινωνίας των πολιτών σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ και την υποβολή προτάσεων, στις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δεσμευτεί να απαντά. 

Για περισσότερες πληροφορίες

Ενημερωτικό δελτίο – Βελτίωση της νομοθεσίας: απολογισμός και διατήρηση της δέσμευσής μας

Ανακοίνωση – Βελτίωση της νομοθεσίας: απολογισμός και διατήρηση της δέσμευσής μας»

Ετήσια έκθεση της επιτροπής ρυθμιστικού ελέγχου για το 2018

Ιστότοπος για τη βελτίωση της νομοθεσίας

Επιτυχημένα παραδείγματα από την πύλη «Πείτε την άποψή σας» – βίντεο

Βελτίωση της νομοθεσίας: βιντεοσκοπημένο μήνυμα του πρώτου αντιπροέδρου της Επιτροπής κ. Τίμερμανς