Εφαρμογή του Φορολογικού πιστοποιητικού 2011- 2019
.jpg)
Εφαρμογή του Φορολογικού πιστοποιητικού 2011- 2019
Εισήγηση στο 11ο Tax Forum
του
Ελληνοαμερικάνικου Εμπορικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης του
Γιώργου Σταματίου
Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή
Αντιπροέδρου του Δ.Σ της ΣΟΛ Crowe
Σύντομο
ιστορικό
Το φορολογικό
πιστοποιητικό, θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά με τις διατάξεις του άρθρου 17 του
Ν. 3842/2010, το οποίο τροποποίησε το άρθρο 82 του Ν. 2238/1994. Η διάταξη αυτή
αναφερόταν στην υποχρέωση των Ορκωτών Λογιστών να εκδίδουν φορολογικό πιστοποιητικό
που υποβάλλεται στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Οικονομικών για τις
οποιεσδήποτε φορολογικές παραβάσεις διαπίστωναν κατά την διενέργεια του ελέγχου
τους. Βλέπουμε την εμπιστοσύνη της πολιτείας στο θεσμό των Ο.Ε.Λ. και την
επιδίωξή της να αξιοποιήσει την εργασία των Ο.Ε.Λ.
Με την έκδοση
της Πολ 1159/2011 ενεργοποιήθηκε η διάταξη αυτή για τη χρήση 2011.
Επισημαίνεται ότι, στο ίδιο άρθρο του Ν. 3842/2014, προβλέφθηκαν αυξημένες
ευθύνες και για τους λογιστές φοροτεχνικούς με την υποχρέωση να υποβάλλουν
κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης στην οποία να βεβαιώνονται οι λογιστικές
διαφορές καθώς και αν έχουν υποβληθεί ορθά όλες οι δηλώσεις Φ.Π.Α,
παρακρατούμενων φόρων. Η Πολιτεία μέσα από την μεταφορά ευθυνών σε όλους τους
εμπλεκόμενους, πέραν των φορολογουμένων, (φοροτεχνικούς, Ο.Ε.Λ.), θέλησε να
επιτύχει το καλύτερο για αυτήν
αποτέλεσμα με την μικρότερη διάθεση πόρων της με δεδομένο ότι η φιλοσοφία των
ελέγχων, την οποία έχει υιοθετήσει στο άρθρο 26 ο N. 4174/2013, δεν είναι να διενεργούνται
στο σύνολο των φορολογουμένων, αλλά μόνο
σε δείγμα, το οποίο θα καθορίζεται με κριτήρια ανάλυσης
κινδύνου.
Ισχύον
νομοθετικό πλαίσιο
Από την χρήση 2016 έως σήμερα, στις ισχύουσες
διατάξεις του άρθρου 65Α του Ν. 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας),
προβλέπεται ότι οι νόμιμοι ελεγκτές και ελεγκτικά γραφεία, που είναι
εγγεγραμμένοι στο δημόσιο μητρώο του ν. 3693/2008 (Α’ 174),
χορηγούν ετήσιο φορολογικό πιστοποιητικό σε εταιρείες στις οποίες διενεργούν
υποχρεωτικούς ελέγχους, ήτοι σε
· ανώνυμες εταιρείες,
·
εταιρείες περιορισμένης ευθύνης,
·
υποκαταστήματα αλλοδαπών επιχειρήσεων (Ασφαλιστικών και Τραπεζικών
Επιχειρήσεων),
Έννοια του υποχρεωτικού ελέγχου
·
Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ 03/2017 ανακοίνωση της
Ε.Λ.Τ.Ε προβλέπεται ότι όταν μία επιχείρηση αναθέσει οικειοθελώς τη διενέργεια ελέγχου των
χρηματοοικονομικών της καταστάσεων σε ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή ελεγκτική
εταιρεία, ο έλεγχος θεωρείται
υποχρεωτικός και εκδίδεται από τον ορκωτό ελεγκτή λογιστή η προβλεπόμενη
από το άρθρο 32 του ν. 4449/2017 έκθεση ελέγχου.
Οι εταιρείες λαμβάνουν το Φορολογικό Πιστοποιητικό,
προαιρετικά.
Η λήψη
φορολογικού πιστοποιητικού με επιφύλαξη, μπορεί να λαμβάνεται υπόψη για
έλεγχο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 26 του Κώδικα Φορολογικής
Διαδικασίας.
Σημειώνεται ότι για τις χρήσεις έως και το 2015, η λήψη του από τις
εταιρείες ήταν υποχρεωτική.
Αν δεν
λάμβαναν με υπαιτιότητα τους οι εταιρείες πιστοποιητικό τότε:
· τους επιβάλλονταν πρόστιμο από 5.000,00 ευρώ έως 40.000,00 ευρώ,
ανάλογα με τα ακαθάριστα έσοδα που είχαν πραγματοποιήσει κατά το ελεγχόμενο
φορολογικό έτος,
· η μη λήψη φορολογικού πιστοποιητικού, μπορούσε να λαμβάνεται υπόψη κατά
την επιλογή υποθέσεων προς έλεγχο κατά τις διατάξεις του άρθρου 26 του Κώδικα.
Τι περιλαμβάνει ο έλεγχος
Την διαπίστωση ύπαρξης
Φορολογικών παραβάσεων, και μη απόδοσης ή ανακριβούς απόδοσης φόρων.
Στοιχεία απόδοσης φορολογικού
πιστοποιητικού
Παραθέτουμε στοιχεία, από έρευνα
της Ε.Λ.Τ.Ε, σχετικά με την αποτελεσματικότητα του
φορολογικού πιστοποιητικού στις χρήσεις 2011-2014.
· Η έρευνα βασίστηκε σε στοιχεία που υποβλήθηκαν από ορκωτούς ελεγκτές
λογιστές και ελεγκτικές εταιρείες
· αφορούσε κατά μέσο όρο 4.500
επιχειρήσεις ανά χρήση
·
για την ανάλυση των στοιχείων
χρησιμοποιήθηκε ως έτος βάσης το
2010.
Τα κυριότερα στοιχεία της έρευνας είναι τα εξής:
·
Ο βαθμός συμμόρφωσης των επιχειρήσεων ανήλθε σε ποσοστό 92%.
· στην τετραετία 2011 -2014 (έτος βάσης 2010), η ετήσια φορολογική βάση
διευρύνθηκε κατά μέσο όρο κατά € 1,46
δις
·
με το όφελος για το δημόσιο να ανέρχεται σε ποσό περίπου € 400 εκατ. ετησίως.
· Η διεύρυνση της φορολογικής βάσης
σε σχέση με το 2010 ανέρχεται σε επιπλέον περίπου 1,2% του
ΑΕΠ για την τετραετία.
·
Επιπροσθέτως, για το σύνολο
της τετραετίας 2011-2014, προέκυψαν παρατηρήσεις
στις σχετικές εκθέσεις των νομίμων ελεγκτών τουλάχιστον € 165 εκ., χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα πρόστιμα και οι προσαυξήσεις, προς επιπλέον καταλογισμό καθώς
και οι μη ποσοτικοποιημένες παρατηρήσεις από τις οποίες ενδεχομένως να
προκύψουν επιπλέον φόροι.
Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι:
·
Η διατήρηση αυξημένων δηλωθεισών φορολογικών αναμορφώσεων σε σχέση με
το 2010, επέδρασε θετικά επί των φορολογικών εσόδων,
ü είτε με τον προσδιορισμό και
καταβολή μεγαλύτερου φόρου εισοδήματος (κερδοφόρες εταιρείες)
ü είτε με την μείωση των
μεταφερόμενων προς συμψηφισμό φορολογικών ζημιών σε επόμενες χρήσεις.
·
Από τις παρατηρήσεις προσδιορίστηκε επιπλέον φόρος, που μπορούσε άμεσα
η Φορολογική Διοίκηση, διενεργώντας μερικό έλεγχο να βεβαιώσει και να
εισπράξει.
Πλεονεκτήματα
Για το Ελληνικό Δημόσιο
• Άμεση
είσπραξη εσόδων για το
κράτος που προκύπτει από την άμεση συμμόρφωση των επιχειρήσεων, προκειμένου να
λάβουν ετήσιο φορολογικό πιστοποιητικό με
σύμφωνη γνώμη και να μειωθούν σημαντικά οι πιθανότητες επανελέγχου.
Βάσει των παρατηρήσεων άμεση βεβαίωση φόρων
και είσπραξη, μέσω της διενέργειας μερικού ελέγχου.
Ειδικότερα:
· Το Δημόσιο εισπράττει περισσότερους φόρους άμεσα, κάθε έτος, και όχι
καθυστερημένα μετά από πολλά έτη, όταν πιθανόν να μην μπορεί καν να εισπράξει λόγω,
πχ πτώχευσης εταιρείας ή παραγραφής των φορολογικών ετών.
• Ελέγχονται πολύ περισσότερες εταιρείες δεδομένου ότι όπως έχει
αποδειχθεί δεν μπορούσε να ελεγχθεί το σύνολο, με συνέπεια στο παρελθόν ή να
παραγράφονται οι ανέλεγκτες χρήσεις ή να προχωρούσε η διοίκηση σε περαίωση.
• Απαιτείται η σύμπραξη περισσότερων συνυπεύθυνων για την μη συμμόρφωση
της επιχείρησης στις φορολογικές της υποχρεώσεις.
• Μειώνεται το κόστος του ελέγχου για την πολιτεία αφού το μετακυλίει στους
ελεγχόμενους, η οποία έτσι
• Έχει περισσότερους διαθέσιμους πόρους για να δραστηριοποιηθεί στον
έλεγχο άλλων επιχειρήσεων.
•
Η Διοίκηση δεν απεμπολεί το
δικαίωμα του ελέγχου αυτών των επιχειρήσεων, διατηρεί το δικαίωμα του
επανελέγχου (είτε με δείγμα είτε σε υποθέσεις που επανελέγχονται λόγω νέων
στοιχείων).
Για τις ελεγχόμενες εταιρείες
·
Οι επιχειρήσεις
συμμορφώνονται άμεσα (κάθε χρήση), με συνέπεια να μην κινδυνεύουν στο μέλλον να
επιβαρυνθούν με σημαντικές προσαυξήσεις και πρόστιμα από μεταγενέστερο
φορολογικό έλεγχο, και για πολλές φορολογικές περιόδους, γεγονός που πιθανόν να
μην τους επέτρεπε να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και να τις οδηγούσε σε
οικονομική ασφυξία με τις περαιτέρω συνέπειες αυτής.
·
Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις τους απεικονίζουν
τις πραγματικές φορολογικές υποχρεώσεις, αντί εκτιμήσεων υπό μορφή πρόβλεψης,
με συνέπεια να είναι σαφώς πιο αξιόπιστες, γεγονός που ευνοεί τις επιχειρήσεις
στις σχέσεις τους με τους χρήστες αυτών (χρηματοδότες, επενδυτές, προμηθευτές
κ.λ.π).
Από τα ανωτέρω παρατιθέμενα
καταδεικνύεται ότι, η συμβολή του θεσμού του φορολογικού πιστοποιητικού είναι
σημαντική τόσο για το δημόσιο, όσο και για τις επιχειρήσεις.
Επανέλεγχοι και πρόστιμα στους ΟΕΛ και τις ελεγκτικές εταιρείες.
·
Η εργασία του
φορολογικού πιστοποιητικού έχει ενταχθεί για την εκτέλεσή της στο Διεθνές Πρότυπο
Εργασιών Διασφάλισης 3000 και είναι
περιορισμένης διασφάλισης, όπως προκύπτει και από τον τύπο της έκθεσης ο οποίος έχει γίνει αποδεκτός από τον χρήστη (Ελληνικό Δημόσιο). Όπως προβλέπεται στις παραγράφους 22, 23 και 24 του
Διεθνούς Προτύπου Εργασιών Διασφάλισης 3000 τα έργα διασφάλισης σχεδιάζονται
και διενεργούνται με την χρήση από τον Ορκωτό Ελεγκτή Λογιστή ενός αποδεκτού
επιπέδου ουσιώδους μεγέθους. Το επίπεδο διασφάλισης που αποκτάται από την
εκτέλεση των ελεγκτικών διαδικασιών, πρέπει να είναι τέτοιο που να ενισχύει την
εμπιστοσύνη των χρηστών στους οποίους απευθύνεται ως προς τις πληροφορίες του
υπό εξέταση αντικειμένου σε βαθμό σαφώς μεγαλύτερο του επουσιώδους.
·
Από τους επανελέγχους που διενεργήθηκαν σε σχέση με
τους ΟΕΛ διαπιστώθηκαν ορισμένα προβλήματα στον τρόπο αντιμετώπισης των
τελευταίων από την Διοίκηση.
ü Επιβλήθηκαν πρόστιμα από τους εφοριακούς ελεγκτές, οι οποίοι έκριναν τις
υποθέσεις, και προσδιόρισαν επιπλέον φορολογητέα ύλη στην ελεγχόμενη
επιχείρηση, κατά την κρίση τους. Στην συνέχεια συνέκριναν την άποψη ΟΕΛ, και
την δική τους και έκριναν ότι αυτοί κατείχαν την μοναδική αλήθεια και βάσει της
κρίσεως τους αυτής επέβαλαν στον ΟΕΛ πρόστιμα.
ü Στις διατάξεις του νόμου 4449/2017, ορίζεται ότι η
ΕΛΤΕ, η οποία είναι ανεξάρτητη αρχή και έχει την απαραίτητη τεχνογνωσία για να
κρίνει αν ο ΟΕΛ εκτέλεσε επαρκώς την εργασία του, είναι μόνη αρμόδια για την
επιβολή οποιασδήποτε κύρωσης στους ελεγκτές – ελεγκτικές εταιρίες. Κατά τις
παραπάνω διατάξεις τόσο ο Υπουργός των Οικονομικών, όσο και οι φορολογικές
Αρχές, αδυνατούν να επιβάλλουν τα πρόστιμα της παρ. 4 του άρθρου 4 του Ν.
2523/1997, ανεξάρτητα από τον χρόνο έκδοσης του φορολογικού πιστοποιητικού λόγω
αναρμοδιότητας.
Η
αποδοχή της αποκλειστικής αυτής αρμοδιότητας της ΕΛΤΕ είναι πλέον εδραία, όπως
καταδεικνύεται και από τον πρόσφατο ν. 4635/2019, στο τελικό κείμενο του
οποίου, επί ζητημάτων αρμοδιότητας του υπουργείου ανάπτυξης σχετικών με την
πιστοποίηση της ολοκλήρωσης της επένδυσης από ΟΕΛ, δεν περιελήφθη η διάταξη του
οικείου σχεδίου νόμου που καθιστούσε αρμόδιο για την επιβολή των συναφών
προστίμων το ίδιο το υπουργείο.
·
Για την επιβολή
προστίμων έγινε χρήση ευρημάτων που προέκυψαν από δείγματα διαφορετικά από αυτά
που έλαβε ο ΟΕΛ κατά την εκτέλεση της εργασίας του.
·
Παρότι είχε παραγραφεί το δικαίωμα του δημοσίου για
έκδοση πράξεων προσδιορισμού φόρου λόγω παρέλευσης της πενταετίας βεβαιώθηκαν
πρόστιμα από τις αρχές στους ΟΕΛ.
·
Περαίωση λόγω
παρόδου της δεκαοκτάμηνης προθεσμίας, για την διενέργεια ελέγχου στις
ελεγχόμενες επιχειρήσεις, όπως όριζε η ΠΟΛ 1159/2011 στην περίπτωση
που από τους Νόμιμους Ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία είχε εκδοθεί Έκθεση
Φορολογικής Συμμόρφωσης χωρίς επιφύλαξη. Παρόλα αυτά επιβλήθηκαν πρόστιμα από
τις φορολογικές αρχές.
Τυχόν αμφισβήτηση για οποιονδήποτε λόγο του
αρχικώς τεθέντος 18μηνου χρόνου παραγραφής θα προσέκρουε στην από την αρχή του κράτους Δικαίου απορρέουσα
αρχή της προστατευομένης/δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικουμένου.
Επισημαίνουμε ότι κατόπιν αντιφατικών αποφάσεων του
Διοικητικού Εφετείου Αθηνών , η υπόθεση παραπέμφθηκε σε Πιλοτική Δίκη , την
13.11.2019 και η απόφαση αυτής αναμένεται.
·
Επιβλήθηκαν
πρόστιμα χωρίς την τήρηση του δικαιώματος της προηγούμενης ακρόασης του ΟΕΛ
κατά τον (επαν)έλεγχο της ελεγχόμενης εταιρείας κατά παράβαση της ΠΟΛ
1159/2011, του άρθρου 6 του Κώδικα
Διοικητικής Διαδικασίας – Ν. 2690/1999, Α΄ 45 αλλά και του άρθρου 20 παρ. 2 του
Συντάγματος, στο οποίο ορίζεται ότι «2. Το δικαίωμα της προηγούμενης
ακρόασης του ενδιαφερόμενου ισχύει και για κάθε διοικητική ενέργεια ή μέτρο που
λαμβάνεται σε βάρος των δικαιωμάτων ή συμφερόντων του».
Προτάσεις για την βελτίωση του θεσμού
· Σύντμηση του χρόνου του δικαιώματος (επαν)ελέγχου
από πέντε έτη σε δύο έτη, ώστε να δοθεί ισχυρό κίνητρο στις εταιρείες για
την απόκτηση του φορολογικού πιστοποιητικού χωρίς επιφύλαξη, αλλά και δίκην
ανταμοιβής έναντι του κόστους απόκτησής του, με την επαναφορά διάταξης στο
νόμο, αντίστοιχη αυτής που προέβλεπε η Πολ 1159/2011.
·
Η πρακτική
που ακολουθείται να επανελέγχονται τρείς συνεχόμενες χρήσεις, θα πρέπει να
αναθεωρηθεί, και, για τις εταιρείες
που επιλέγονται για επανέλεγχο, να προσδιορίζεται κατά αρχάς μια χρήση, και
στην περίπτωση που διαπιστώνονται σημαντικές
αποκλίσεις να επεκτείνεται και στις υπόλοιπες ανέλεγκτες και μη
παραγραφείσες χρήσεις. Κατά αυτό τον τρόπο:
ü Η
φορολογούσα αρχή δεν θα σπαταλά ελεγκτικούς πόρους για μη σημαντικά ποσά
φορολογητέων εσόδων, αξιοποιώντας την σχέση κόστους οφέλους.
ü Οι εταιρείες
δεν θα επιβαρύνονται σε παραγωγικό χρόνο με επανελέγχους
ü Και δεν θα
δίνεται η εντύπωση ότι το φορολογικό πιστοποιητικό δεν παράγει αποτελέσματα /
στερείται πρακτικής σημασίας έναντι της φορολογικής Αρχής.
·
Αναθεώρηση της διάταξης με την
οποία στους ορκωτούς ελεγκτές λογιστές και στις ελεγκτικές εταιρείες που
παραβαίνουν τις διατάξεις του άρθρου 65α και της οικείας κανονιστικής
απόφασης επιβάλλονται οι διοικητικές κυρώσεις που προβλέπονται στην παρ. 4 του άρθρου 4 του ν. 2523/1997.
Στις
περιπτώσεις κατά τις οποίες από μεταγενέστερο έλεγχο της φορολογικής διοίκησης
προκύψουν σημαντικές πρόσθετες
επιβαρύνσεις, τις οποίες ώφειλε να
διαπιστώσει ο Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής, η φορολογούσα αρχή να παραπέμπει
την υπόθεση στην ΕΛΤΕ η οποία, μετά από τον προβλεπόμενο από τις διατάξεις του νόμου 4449/2017 έλεγχο,
να επιβάλλει τις προβλεπόμενες κυρώσεις στον Ορκωτό Ελεγκτή Λογιστή.
Επισημαίνεται ότι τα προβλεπόμενα
πρόστιμα που μπορεί να επιβάλλει η Ε.Λ.Τ.Ε, είναι πάρα πολύ υψηλά και
ανέρχονται για τους ορκωτούς ελεγκτές λογιστές έως 100.000 ευρώ.
·
Συνεργασία
των φορολογικών αρχών με τους ΟΕΛ, σε θέματα που αυτοί αντιμετωπίζουν κατά την διενέργεια του ελέγχου, με
προτάσεις για την επίλυσή τους. Πόσω μάλλον λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι συχνά οι
ΟΕΛ καλούνται να εφαρμόσουν διατάξεις άρτι τεθείσες σε ισχύ, σε αντίθεση με
τους εφοριακούς ελεγκτές, οι οποίοι διενεργούν τους δικούς τους (επαν)ελέγχους μετά
την πάροδο ετών, με την ασφάλεια της ερμηνείας που στο μεταξύ, αν όχι τα
δικαστήρια, τουλάχιστον η Διοίκηση έχει επεξεργαστεί και υιοθετήσει.
·
Συνεργασία με το ΣΟΕΛ της Α.Α.Δ.Ε, με σκοπό
ü να υπάρχει ανταλλαγή απόψεων επί διαφόρων θεμάτων
ü να λαμβάνονται υπ’ όψιν εισηγήσεις του για την βελτίωση διατάξεων νόμων
η ερμηνευτικών εγκυκλίων
ώστε να καθίστανται όσο το
δυνατόν περισσότερο λειτουργικές και να υπηρετούν τον σκοπό για τον οποίο
θεσπίζονται, όσο γίνεται αμεσότερα, απλούστερα και ορθότερα.
·
Ταχεία έκδοση των ερμηνευτικών εγκυκλίων από την Φορολογική Διοίκηση,
ü το οποίο εκτός από την συμβολή
στο έργο των ΟΕΛ,
ü συμβάλλει και στην διαμόρφωση καθαρού φορολογικού ορίζοντα καθώς και
στην εμπέδωση της εμπιστοσύνης των φορολογουμένων προς το δημόσιο,
ü ώστε να μπορούν και οι επενδυτές να εκτιμήσουν την δαπάνη του φόρου και
να λαμβάνουν τις αποφάσεις τους. Είναι μέτρο σημαντικό που συμβάλλει στην
ανάπτυξη, σε ορισμένες περιπτώσεις περισσότερο και από την μείωση των
φορολογικών συντελεστών.
Κλείνοντας το θέμα αυτό θεωρούμε
αναγκαία τη συνέχιση της έκδοσης των φορολογικών πιστοποιητικών, την προσφορά
του οποίου θεωρούμε εξαιρετικά σημαντική και για το Ελληνικό Δημόσιο, αλλά και
για τις ελεγχόμενες επιχειρήσεις.
Normal
0
false
false
false
EL
X-NONE
X-NONE
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:»Table Normal»;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:»»;
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:12.0pt;
mso-para-margin-right:8.2pt;
mso-para-margin-bottom:auto;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:19.2pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:»Calibri»,sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:»Times New Roman»;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
