Φοροδιαφυγή κατ’ εξακολούθηση για μη υποβολή περιοδικών δηλώσεων Φ.Π.Α. και καταβολή του φόρου. Μετατροπή ποινής σε χρηματική

Επιμέλεια: Επιστημονική Ομάδα Taxheaven

Βαρύς πέφτει ο πέλεκυς της δικαιοσύνης για τις περιπτώσεις εκτεταμένης φοροδιαφυγής. Με το δωδέκατο κεφάλαιο του ΚΦΔ (άρθρα 66 έως 71) προβλέπονται τα όρια της φοροδιαφυγής, οι ποινικές κυρώσεις  καθώς και όσοι ευθύνονται (στις περιπτώσεις επιχειρήσεων ή άλλων οντοτήτων) αλλά και όσοι θεωρούνται συναυτουργοί.

Δεκάδες είναι οι υποθέσεις που ήδη έχουν καταλήξει στα δικαστήρια, τα οποία επιβάλλουν φυλάκιση ή κάθειρξη ανάλογα με το ύψος του ποσού της φοροδιαφυγής.

Ο Άρειος πάγος με την απόφαση του 94/2017 επικύρωσε τα πρόστιμα που είχαν επιβληθεί σε διαχειριστή Ομόρρυθμης Εταιρίας για μη υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ με αποτέλεσμα την μη απόδοση ΦΠΑ ύψους 151.050,15.

Η μη υποβολή δηλώσεων για μια σειρά περιόδων και κατά συνέπεια η μη καταβολή ΦΠΑ, κρίθηκε από το δικαστήριο (και επικυρώθηκε και από τον Άρειο Πάγο) ως «κατ’ εξακολούθηση φοροδιαφυγή» με αποτέλεσμα την άθροιση των ποσών όλων των περιόδων για την εξεύρεση του ακριβούς ποσού φοροδιαφυγής.

Στον φορολογούμενο επιβλήθηκε βάσει των διατάξεων της παρ 1 του άρθρου 18 του ν. 2523/1997,  η ποινή της Κάθειρξης 5 ετών, αν και όπως αναφέρει στην απόφασή του ο Άρειος πάγος η τέλεση του αδικήματος εμπίπτει στις κακουργηματικές πράξεις και με τις νεότερες και ηπιότερες διατάξεις του ν. 4174/2013 όπως τροποποιήθηκε με τον νόμο 4337/2015. Εν τέλει, ο  Άρειος Πάγος δίνει μια δεύτερη ευκαιρία στον φορολογούμενο αφού παραπέμπει την υπόθεση για νέα κρίση σχετικά με την μετατροπή της πενταετούς ποινής σε χρηματική ή μη.

Σημειώνεται ότι οι ποινές που προβλέπονται πλέον για τις περιπτώσεις φοροδιαφυγής σύμφωνα με τις παραγράφους των άρθρων 1, 2, 3, 4 του άρθρου 66 του ΚΦΔ είναι:

1. Φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετώνα) αν ο φόρος που αναλογεί στα φορολογητέα εισοδήματα ή στα
περιουσιακά στοιχεία που έχουν αποκρύβει υπερβαίνει ανά φορολογικό ή
διαχειριστικό έτος τις εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ ανά είδος φόρου ή β)
αν το προς απόδοση ποσό του κύριου φόρου τέλους ή εισφοράς που δεν
αποδόθηκε ή αποδόθηκε ανακριβώς ή επεστράφη ή συμψηφίστηκε ή εξέπεσε ή
διακρατείται υπερβαίνει ανά φορολογικό ή διαχειριστικό έτος αα) τις 50.000 ευρώ εφόσον αφορά φόρο προστιθέμενης αξίας ή ββ) τις εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ ανά είδος φόρου, τέλους ή εισφοράς σε κάθε άλλη περίπτωση. 2. Κάθειρξη αν το ποσό του φόρου,
τέλους ή εισφοράς της προηγούμενης περίπτωσης υπερβαίνει, ανά φορολογικό
ή διαχειριστικό έτος τις εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ, εφόσον αφορά
φόρο προστιθέμενης αξίας ή τις εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ σε
κάθε άλλη περίπτωση φόρου, τέλους ή εισφοράς

Επίσης σύμφωνα με το άρθρο 82 παρ. 1 και 3 του Ποινικού Κώδικα, όπως αυτές αντικαταστάθηκαν από τις περ. 1 και 2 της υποπαραγράφου ΙΓ’ του πρώτου άρθρου ν. 4093/2012
(ΚΝοΒ σελ. 2437, 2584) σχετικά με την μετατροπή της ποινής σε χρηματική ισχύουν τα εξής :  «1. … Η περιοριστική της
ελευθερίας ποινή που είναι μεγαλύτερη από δύο έτη και δεν υπερβαίνει τα
πέντε μετατρέπεται σε χρηματική ποινή, εκτός αν το δικαστήριο με απόφαση
του ειδικά αιτιολογημένη κρίνει ότι απαιτείται η μη μετατροπή της για
να αποτραπεί ο δράστης από την τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων…3. Κάθε
ημέρα φυλάκισης υπολογίζεται σε ποσό από πέντε (5) ευρώ έως εκατό (100)
ευρώ …».

Κατά την έννοια της παραπάνω διάταξης, ως περιοριστική της ελευθερίας
ποινή, που είναι ανώτερη από δύο έτη και δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη, η
οποία μετατρέπεται σε χρηματική, εκτός αν το δικαστήριο με ειδικά
αιτιολογημένη απόφαση του κρίνει ότι απαιτείται η μετατροπή της για να
αποτραπεί ο δράστης από την τέλεση άλλων αξιοποίνων πράξεων, νοείται
τόσο η ποινή φυλάκισης όσο και η ποινή κάθειρξης. Η ερμηνευτική
εκδοχή αυτή συμπορεύεται με το γράμμα του νόμου, όπου προκρίνεται η
διατύπωση «περιοριστική της ελευθερίας ποινή», και όχι ο όρος
«φυλάκιση», αλλά και με τον σκοπό του νόμου, ο οποίος συνίσταται στην
αποσυμφόρηση των φυλακών με πνεύμα σύγχρονης σωφρονιστικής αντίληψης
(βλ. σχετική αιτιολογική έκθεση ν. 4093/2012
σε ΚΝοΒ σελ. 2484). Παρόμοιος ήταν και ο σκοπός των νόμων 3727/2008,
3772/2009 και 3811/2009,οι οποίοι προβλέπουν τη δυνατότητα μετατροπής
για περιορισμένο χρονικό διάστημα και ποινής κάθειρξης πέντε ετών,
συμπεριλαμβάνοντας την στη φραστική διατύπωση «στερητική της ελευθερίας
ποινή» και αναφέροντας ρητά τον όρο «πενταετής κάθειρξη» Δείτε την απόφαση στο φορολογικό αρχείο του κόμβου