Καταργούνται οι διατάξεις για το βάσιμο λόγο απόλυσης, την αναστολή προθεσμιών κατά την συμφιλιωτική διαδικασία και την ευθύνη εργολάβου και υπεργολάβου έναντι εργαζομένων

Με τις διατάξεις τροπολογίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων στο νομοσχέδιο «Ρυθμίσεις
του Υπουργείου Εσωτερικών, διατάξεις για την ψηφιακή διακυβέρνηση και
άλλα επείγοντα ζητήματα», καταργούνται αφότου ίσχυσαν διατάξεις της εργασιακής νομοθεσίας σχετικά
με:(i) την ευθύνη αναθέτοντος εργολάβου και υπεργολάβου έναντι των εργαζομένων (άρθρο 9 ν. 4554/2018),(ii) το βάσιμο λόγο ως σωρευτικό κριτήριο για το έγκυρο της καταγγελίας της
εργασιακής σχέσης εργαζόμενου (άρθρο 48 του ν. 4611/2019) και(iii) την αναστολή προθεσμιών κατά τη συμφιλιωτική διαδικασία και τη
διαδικασία επίλυσης εργασιακών διαφορών (άρθρο 58 ν. 4611/2019).ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ1. Ευθύνη αναθέτοντος, εργολάβου και υπεργολάβου έναντι εργαζομένωνΜε την παράγραφο 1 του παρόντος καταργείται η διάταξη του άρθρου 9 του Ν. 4554/2018, με την οποία επιχειρήθηκε η γενική νομοθετική ρύθμιση για την κοινή και αλληλέγγυα ευθύνη αναθέτοντος, εργολάβου και υπεργολάβου έναντι των εργαζομένων η οποία στην πράξη προκάλεσε εκτεταμένη σύγχυση και δυσκολίες εφαρμογής που είχαν ως αποτέλεσμα, αφενός την άμβλυνση της προστασίας των δικαιωμάτων των εργαζομένων έναντι του εργοδότη τους και αφετέρου τη διάχυση της ευθύνης του εργοδότη προς τους αντισυμβαλλομένους του στο πλαίσιο συμβάσεων εκτέλεσης έργων, παροχής υπηρεσιών κ.λπ., αλλά και των σχέσεων αυτών με τρίτους στο πλαίσιο συμβάσεων υπεργολαβίας.Είναι χαρακτηριστικό ότι οι διατάξεις της ως άνω ρύθμισης, όπως ρητά προβλέπεται στην παράγραφο 11 του άρθρου 9 του Ν. 4554/2018, δεν εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις του Ν. 4412/2016, καθότι ήδη το ισχύον νομικό πλαίσιο αποσαφηνίζει τις σχέσεις κυρίου του έργου και αναδόχου και των υπεργολάβων αυτού. Η ως άνω διάταξη επιχείρησε ανεπιτυχώς να αντιμετωπίσει προβλήματα εργασιακών σχέσεων στις κάθε είδους συμβάσεις εξωτερίκευσης υπηρεσιών μιας επιχείρησης προς τρίτους (outsourcing), των οποίων η ποικιλία, η πολυπλοκότητα και η δυναμική δεν επιτρέπει τον εντοπισμό αλληλέγγυας ευθύνης μεταξύ αναθέτοντος την εκτέλεση υπηρεσίας ή έργου και του παρόχου αυτής με μέσα και προσωπικό που διαθέτει ο πάροχος.Για το λόγο αυτό η διάταξη του άρθρου 9 του Ν.4554/2018 πρέπει να καταργηθεί ώστε να είναι σαφής η ευθύνη του εργοδότη έναντι των εργαζομένων που αυτός απασχολεί, ανεξαρτήτως των συμβατικών σχέσεων που αναπτύσσει ο εργοδότης με τρίτους ως επιχειρηματίας.2. Βάσιμος λόγος απόλυσης και αναστολή προθεσμιών κατά την συμφιλιωτική διαδικασία και τη διαδικασία επίλυσης εργατικών διαφορών.Α) Με την παράγραφο 2 του παρόντος καταργείται η διάταξη του άρθρου 48 του Ν. 4611/2019, με την οποία επιχειρήθηκε ανεπιτυχώς η μεταβολή της ισχύουσας από το έτος 1920 εργατικής νομοθεσίας, όπως αυτή ουσιαστικά ολοκληρώθηκε το έτος 1955, σχετικά με τις αιτίες λύσης της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου και τις συνέπειες αυτής που ουσιαστικά αναφέρονται στην αποζημίωση απόλυσης.Η ως άνω καταργούμενη διάταξη, που αναφέρθηκε ακροθιγώς στο άρθρο 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη παρακάμπτοντας επί της ουσίας και την πολυετή νομική θεωρία και νομολογία για την προστασία του δικαιώματος εργασίας, που θεμελιώνεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 22 του Συντάγματος, αλλά και στα άρθρα 288 και 281 του Αστικού Κώδικα, που ερμηνεύοντο πάντοτε συνδυαστικά με τις διατάξεις του Ν. 2112/1920 και του Ν.3198/1955, όπως ισχύουν, εισήγαγε την έννοια «του βασίμου λόγου», ως σωρευτικό κριτήριο, για το έγκυρο της καταγγελίας, μαζί με την αποζημίωση απόλυσης, τον έγγραφο τύπο και την καταχώρηση της απασχόλησης του απολυόμενου στα τηρούμενα για τον ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ) μισθολόγια ή έχει ασφαλιστεί ο απολυόμενος, προκαλώντας με αυτόν τον τρόπο σύγχυση και στρέβλωση τελικά του πνεύματος και του γράμματος του άρθρου 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, ως προς τα ξεχωριστά και διακριτά προστατευόμενα δικαιώματα των εργαζομένων που θεσπίζονται με αυτό.Πιο συγκεκριμένα:Ο Αναθεωρημένος Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης, που κυρώθηκε με το Ν. 4359/2016 (Α 5), αποτελεί την επιτομή των κοινωνικών δικαιωμάτων των εργαζομένων στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και είναι ένας από τους βασικούς θεσμικούς πυλώνες του σύγχρονου κοινωνικού κράτους.Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που προκύπτουν από τα προβλέψεις τους για τους εργοδότες, τους εργαζόμενους και το κράτος, συνθέτουν μία ισορροπία μεταξύ αντίρροπων στόχων όπως, ενδεικτικά, η εμπέδωση των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων των εργαζομένων και η υψηλή απασχόληση, η ασφάλεια των θέσεων εργασίας και η ευημερία που προέρχεται από ανταγωνιστικές παραγωγικές μονάδες. Ειδικότερα, το άρθρο 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη αναφέρει τα εξής:»Άρθρο 24 – Το δικαίωμα προστασίας σε περιπτώσεις λύσης της σχέσης εργασίαςΜε σκοπό τη διασφάλιση της αποτελεσματικής άσκησης του δικαιώματος προστασίας των εργαζομένων σε περιπτώσεις λύσης της σχέσης εργασίας, τα Μέρη αναλαμβάνουν να αναγνωρίζουν:Α. το δικαίωμα όλων των εργαζομένων να μη λύεται η εργασιακή τους σχέση χωρίς βάσιμο λόγο που να συνδέεται με την ικανότητα ή τη συμπεριφορά τους ή να βασίζεται στις λειτουργικές απαιτήσεις της επιχείρησης, της εγκατάστασης ή της υπηρεσίας Β. το δικαίωμα των εργαζομένων, των οποίων η εργασιακή σχέση λύεται χωρίς βάσιμο λόγο, σε επαρκή αποζημίωση ή άλλη κατάλληλη επανόρθωση.Για αυτόν τον σκοπό τα Μέρη αναλαμβάνουν να διασφαλίζουν ότι ο εργαζόμενος, που θεωρεί ότι η σχέση εργασίας του έχει λυθεί χωρίς βάσιμο λόγο, έχει το δικαίωμα προσφυγής σε αμερόληπτο όργανο.»Επομένως, αναφορικά με τις προβλέψεις του Άρθρου 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη που κυρώθηκε με το Ν. 4359/2016 (Α 5), η χώρα μας ήταν σε καθεστώς συμμόρφωσης με το καθεστώς που ήδη ίσχυε, όπως ενδεικτικά κρίθηκε πρόσφατα και με την απόφαση του Αρείου Πάγου 1512/2018 σύμφωνα με την οποία, «…1. Από τις διατάξεις των άρθρων 669 παρ. 2 ΑΚ, 1 του ν. 2112/1920 και 1, 5 του ν. 3198/1955 συνάγεται ότι η καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου συνιστά δικαίωμα του εργοδότη ή του εργαζόμενου και είναι μονομερής, αναιτιώδης δικαιοπραξία. Ως εκ τούτου, το κύρος αυτής δεν εξαρτάται από την ύπαρξη ή την ελαττωματικότητα της αιτίας, για την οποία γίνεται. Η άσκησή της, όμως, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει, προφανώς, τα όρια που διαγράφει η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή ο οικονομικός σκοπός αυτής (ΑΚ 281). Οπότε, σε περίπτωση τέτοιας υπέρβασης, η καταγγελία καθίσταται απαγορευμένη, ως καταχρηστική και, κατά συνέπεια, άκυρη (ΑΚ 174,180). Ειδικότερα, η εκ μέρους του εργοδότη καταγγελία της σύμβασης εργασίας θεωρείται καταχρηστική, όταν υπαγορεύεται από κίνητρα ξένα προς το σκοπό, για τον οποίο έχει προβλεφθεί, ως δικαίωμα. Αυτό μπορεί να συμβεί σε περιπτώσεις, κατά τις οποίες η καταγγελία γίνεται από εμπάθεια ή διάθεση εκδικήσεως, ύστερα από προηγηθείσα νόμιμη, αλλά μη αρεστή στον εργοδότη, συμπεριφορά του εργαζόμενου. Δεν θεωρείται καταχρηστική η καταγγελία, όταν δεν υπάρχει γι’ αυτήν κάποια εμφανής ή αληθής αιτία. Ο εργαζόμενος, επιδιώκοντας την αναγνώριση της ακυρότητας της καταγγελίας, πρέπει να επικαλεστεί και να αποδείξει συγκεκριμένα περιστατικά, εξ αιτίας των οποίων η άσκηση του σχετικού δικαιώματος του εργοδότη υπερβαίνει, προφανώς, τα όρια που διαγράφει η ΑΚ 281 και, εκ του λόγου αυτού, καθίσταται απαγορευμένη.2. Το ως άνω νομικό καθεστώς δεν άλλαξε μετά την κύρωση (άρθρο πρώτο του ν. 4359/2016, που ισχύει από 20-1-2016) του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη (στο εξής: ΑναθΕΚΧ). Πράγματι, είναι αληθές ότι με το άρθρο 24 στοιχείο α’ του ΑναθΕΚΧ αναγνωρίζεται «το δικαίωμα όλων των εργαζομένων να μη λύεται η εργασιακή τους σχέση χωρίς βάσιμο λόγο που να συνδέεται με την ικανότητα ή τη συμπεριφορά τους ή να βασίζεται στις λειτουργικές απαιτήσεις της επιχείρησης, της εγκατάστασης ή της υπηρεσίας». Περαιτέρω, όμως, με το άρθρο 24 στοιχείο β’ του ΑναθΕΚΧ, ως συνέπεια της παραβίασης του ως άνω δικαιώματος προβλέπεται μόνο «το δικαίωμα των εργαζομένων, των οποίων η εργασιακή σχέση λύεται χωρίς βάσιμο λόγο, σε επαρκή αποζημίωση ή άλλη κατάλληλη επανόρθωση».Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι ακόμη κι αν δεν υπάρχει βάσιμος λόγος για την καταγγελία της συμβάσεως ή σχέσεως εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη, το κύρος της καταγγελίας δεν θίγεται…… Β) Πέραν αυτών με την επίσης καταργούμενη διάταξη του άρθρου 58 του ιδίου νόμου, θεσπίστηκε η αναστολή της αποσβεστικής προθεσμίας για την άσκηση της προβλεπόμενης από το νόμο αγωγής για ακυρότητα της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, καταφανώς παραβλέποντας ότι οι αποσβεστικές προθεσμίες που προβλέπονται στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 6 του ν. 3198/1955 αποβλέπουν στη δημιουργία συνθηκών ασφάλειας δικαίου για την έγερση αγωγής με αντικείμενο την ακυρότητα της καταγγελίας σύμβασης εργασίας ή την καταβολή ή τη συμπλήρωση της νόμιμης αποζημίωσης απόλυσης και παράλληλα προστασία του δικαιώματος των εργαζομένων στην εργασία. Η διάταξη του άρθρου 58 του ν.4611/2019 δημιουργεί χρονική αβεβαιότητα και επομένως παράταση της άσκησης του δικαιώματος του εργαζόμενου με αίτημα την ακυρότητα της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας ή τη καταβολή ή τη συμπλήρωση της νόμιμης αποζημίωσης απόλυσης, γεγονός που οδηγεί σε ανασφάλεια δικαίου.Συνεπώς, οι ως άνω καταργούμενες διατάξεις των άρθρων 48 και 58 του Ν. 4611/2019, αφενός ανατρέπουν την ισορροπία της εθνικής νομοθεσίας σε σχέση με την προστασία των εργαζομένων σε περίπτωση λύσης της σύμβασης εργασίας τους ένεκα καταγγελίας, και αφετέρου δεν είναι ευθύγραμμες και συνεπείς με το πνεύμα και το γράμμα του άρθρου 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, που κυρώθηκε με το Ν. 4359/2016 (Α’ 5). Με την κατάργηση των ανωτέρω διατάξεων διασφαλίζονται τα δικαιώματα των εργαζομένων, η εργασιακή ειρήνη, οι προσλήψεις και οι θέσεις εργασίας, αποτρέποντας τη σύγχυση, εξασφαλίζοντας περαιτέρω την ανάπτυξη και αποκαθιστώντας την κανονικότητα στην αγορά εργασίας, σύμφωνα πάντα με τον Ευρωπαϊκό και Εθνικό νομοθέτη και την νομολογία του Εθνικού Δικαστή.ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣΆρθρο ….. Τροποποιήσεις διατάξεων εργατικής νομοθεσίας1. Το άρθρο 9 του ν. 4554/2018 καταργείται αφότου ίσχυσε.2. α) Τα άρθρα 48 και 58 του ν. 4611/2019 (Α 73) καταργούνται αφότου ίσχυσαν.β) Δεν θίγονται οι διατάξεις του ν. 2112/1920 όπως ισχύει και του ν. 3198/1955 όπως ισχύει, σε συνδυασμό με το άρθρο 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 4359/2016 (Α’ 5).