Μη συνεργάσιμες περιοχές φορολογικής δικαιοδοσίας: Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τον ενωσιακό κατάλογο

Τι είναι ο ενωσιακός κατάλογος των μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας;

Ο ενωσιακός κατάλογος είναι ένα κοινό εργαλείο για τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση εξωτερικών κινδύνων καταχρηστικών φορολογικών πρακτικών και αθέμιτου φορολογικού ανταγωνισμού. Αρχικά είχε σχεδιαστεί στο πλαίσιο της εξωτερικής στρατηγικής της Επιτροπής του 2016 για πραγματική φορολόγηση, η οποία τόνιζε ότι μια ενιαία μαύρη λίστα της ΕΕ θα είχε πολύ μεγαλύτερο βάρος από ένα συνονθύλευμα εθνικών καταλόγων και θα είχε αποτρεπτική επίδραση στις τρίτες χώρες που αντιμετωπίζουν σχετικά προβλήματα. Τα κράτη μέλη υποστήριξαν την ιδέα και συμφώνησαν σχετικά με τον πρώτο ενωσιακό κατάλογο των μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας τον Δεκέμβριο του 2017. Ο κατάλογος αυτός ήταν το αποτέλεσμα εκτενούς εξέτασης 92 περιοχών δικαιοδοσίας, με τη χρήση διεθνώς αναγνωρισμένων κριτηρίων χρηστής διακυβέρνησης. Οι χώρες που περιλήφθηκαν τελικά στη μαύρη λίστα ήταν εκείνες που δεν ανέλαβαν δέσμευση υψηλού επιπέδου όσον αφορά τη συμμόρφωση με τα συμφωνηθέντα πρότυπα χρηστής διακυβέρνησης. Πολλές άλλες χώρες δεσμεύθηκαν να συμμορφωθούν με τα κριτήρια καταχώρισης εντός καθορισμένης προθεσμίας (συνήθως τα τέλη του 2018). Τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι οι χώρες αυτές θα έπρεπε να παρακολουθούνται από την ομάδα του Κώδικα δεοντολογίας και από την Επιτροπή, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα εκπλήρωναν τις δεσμεύσεις τους πλήρως και εγκαίρως. Ζητήθηκε από την Επιτροπή να εκτιμήσει την πρόοδο των χωρών αυτών μετά τη λήξη της προθεσμίας, έτσι ώστε τα κράτη μέλη να μπορέσουν να αποφασίσουν σχετικά με επικαιροποιημένο ενωσιακό κατάλογο.

Ποια είναι τα κύρια αποτελέσματα της διαδικασίας κατάρτισης καταλόγου;

Ο αναθεωρημένος κατάλογος σηματοδοτεί την κορύφωση μιας μακράς και εντατικής διαδικασίας προσεκτικής ανάλυσης και διαλόγου με τρίτες χώρες οι οποίες τελούν υπό την καθοδήγηση της Επιτροπής. Επιβεβαιώνει τον ρόλο της ΕΕ ως παγκόσμιου ηγέτη στον τομέα της χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης. Οι σαφείς, αξιόπιστες και διαφανείς διαδικασίες αποδίδουν καρπούς: Από τον Δεκέμβριο του 2017, πολλές από τις χώρες που έχουν υποβληθεί σε έλεγχο έχουν αλλάξει την εθνική τους νομοθεσία και τα φορολογικά τους συστήματα για να συμμορφωθούν με τα διεθνή πρότυπα.

Η διαδικασία είναι δίκαιη με εμφανείς βελτιώσεις στον κατάλογο και έχει ενισχύσει τη διαφάνεια με την δημοσίευση στο διαδίκτυο των επιστολών δέσμευσης των χωρών. Η διαδικασία κατάρτισης του ενωσιακού καταλόγου δημιούργησε επίσης ένα πλαίσιο για διάλογο και συνεργασία με τους διεθνείς εταίρους της ΕΕ, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες σχετικά με τα φορολογικά τους συστήματα και να συζητηθούν φορολογικά θέματα κοινού ενδιαφέροντος.

Ειδικότερα, η διαδικασία έχει ανεβάσει τον πήχη όσον αφορά τα πρότυπα χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης σε παγκόσμιο επίπεδο, τόσο μέσω των θετικών αλλαγών που έχουν εισαγάγει οι τρίτες χώρες όσο και μέσω της επιρροής της στα διεθνή κριτήρια για τις χώρες μηδενικής φορολόγησης.

Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, πολλές περιοχές δικαιοδοσίας εφάρμοσαν συγκεκριμένα μέτρα για την επίλυση προβλημάτων που εντοπίστηκαν στα φορολογικά τους συστήματα. 60 χώρες έλαβαν μέτρα σε συνέχεια των ανησυχιών της Επιτροπής και καταργήθηκαν περισσότερα από 100 επιζήμια καθεστώτα.

Οι χώρες μηδενικής φορολόγησης έχουν θεσπίσει νέα μέτρα για τη διασφάλιση κατάλληλων επιπέδων οικονομικής υπόστασης και ανταλλαγής πληροφοριών.

Πάνω από 20 περιοχές δικαιοδοσίας έχουν λάβει μέτρα για την ευθυγράμμιση των προτύπων φορολογικής διαφάνειας με τους διεθνείς κανόνες, και θα πρέπει λάβουν ακόμη περισσότερα μέχρι το τέλος του 2019.

Τέλος, ως αποτέλεσμα της ενωσιακής διαδικασίας, δεκάδες χώρες έχουν ενταχθεί για πρώτη φορά σε διεθνή φόρουμ, όπως το Παγκόσμιο Φόρουμ του ΟΟΣΑ για τη διαφάνεια και το πλαίσιο για τη διάβρωση της βάσης και τη μετατόπιση των κερδών (BEPS).

Ποιες είναι οι χώρες που περιλαμβάνονται στον επικαιροποιημένο ενωσιακό κατάλογο των μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας και γιατί έχουν περιληφθεί;

Οι υπουργοί, με βάση τον έλεγχο της Επιτροπής, περιέλαβαν σήμερα 15 χώρες στη μαύρη λίστα. Από αυτές, οι 5 δεν έχουν αναλάβει καμία δέσμευση από τη έκδοση της πρώτης μαύρης λίστας το 2017: Αμερικανική Σαμόα, Γκουάμ, Σαμόα, Τρινιδάδ και Τομπάγκο και Αμερικανικές Παρθένοι Νήσοι. Άλλες 3 περιλαμβάνονταν στον κατάλογο του 2017 αλλά μεταφέρθηκαν στον γκρίζο κατάλογο μετά τις δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει, ωστόσο χρειάστηκε να συμπεριληφθούν ξανά στη μαύρη λίστα επειδή δεν έδωσαν συνέχεια στις δεσμεύσεις τους: Μπαρμπάντος, Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα και Νήσοι Μάρσαλ. Άλλες 7 χώρες μεταφέρθηκαν από τον γκρίζο κατάλογο στη μαύρη λίστα για τον ίδιο λόγο: Αρούμπα, Μπελίζε, Βερμούδες, Φίτζι, Ομάν, Βανουάτου και Ντομίνικα.

Άλλες 34 περιοχές δικαιοδοσίας έχουν ήδη λάβει πολλά θετικά μέτρα για τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις στο πλαίσιο της διαδικασίας εισαγωγής στον ενωσιακό κατάλογο, αλλά θα πρέπει να ολοκληρώσουν το έργο αυτό έως το τέλος του 2019, ώστε να αποφευχθεί η συμπερίληψή τους στη μαύρη λίστα του επόμενου έτους. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την πρόοδο τους. Οι χώρες αυτές είναι οι εξής: Αλβανία, Ανγκουίλα, Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Αρμενία, Αυστραλία, Μπαχάμες, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Μποτσουάνα, Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, Πράσινο Ακρωτήριο, Πράσινο Ακρωτήριο, Κόστα Ρίκα, Κουρασάο, Νήσοι Κάιμαν, Νήσοι Κουκ, Εσουατίνι, Ιορδανία, Μαλδίβες, Μαυρίκιος, Μαρόκο, Μογγολία, Μαυροβούνιο, Ναμίμπια, Βόρεια Μακεδονία, Ναουρού, Νιούε, Παλάου, Άγιος Χριστόφορος και Νέβις, Αγία Λουκία, Σερβία, Σεϋχέλλες, Ελβετία, Ταϊλάνδη, Τουρκία και Βιετνάμ.

Πολλές χώρες, σε συνέχεια των δεσμεύσεων του 2017, έχουν πλέον υλοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις και τις βελτιώσεις που υποσχέθηκαν, ενώ 25 χώρες από την αρχική διαδικασία ελέγχου έχουν πλέον εγκριθεί: Ανδόρα, Μπαχρέιν, Νήσοι Φερόες, Γροιλανδία, Γρενάδα, Γκέρνζι, Χονγκ Κονγκ, Νήσος του Μαν, Τζαμάικα, Τζέρζι, Κορέα, Λιχτενστάιν, Ειδική διοικητική περιοχή του Μακάο, Μαλαισία, Μονσεράτ, Νέα Καληδονία, Παναμάς, Περού, Κατάρ, Άγιος Μαρίνος, Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες, Ταϊβάν, Τυνησία, Νήσοι Τερκ και Κάικος και Ουρουγουάη.

Πώς καταρτίζεται ο ενωσιακός κατάλογος των μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας;

Ο ενωσιακός κατάλογος των μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας αποτελείται από χώρες που είτε δεν τήρησαν τις δεσμεύσεις τους για συμμόρφωση με τα απαιτούμενα κριτήρια χρηστής διακυβέρνησης είτε δεν δεσμεύτηκαν να το πράξουν.

Πολλές άλλες περιοχές δικαιοδοσίας ανέλαβαν δέσμευση υψηλού επιπέδου για τη συμμόρφωση με τα κριτήρια της διαφάνειας και της δίκαιης φορολόγησης στο πλαίσιο της διαδικασίας του ενωσιακού καταλόγου, και ως αποτέλεσμα παρέμειναν υπό παρακολούθηση. Οι περισσότερες από τις χώρες αυτές είχαν προθεσμία έως τις 31 Δεκεμβρίου 2018 για να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους, παρόλο που για 8 αναπτυσσόμενες χώρες χωρίς χρηματοοικονομικό κέντρο επετράπη περιθώριο ενός επιπλέον χρόνου για ορισμένα κριτήρια.

Η Επιτροπή παρακολούθησε την πρόοδο των χωρών καθ’ όλη τη διάρκεια του 2018 και υπέβαλε εκθέσεις σχετικά με τυχόν νέες εξελίξεις στα κράτη μέλη στην ομάδα του Κώδικα δεοντολογίας. Επίσης, στο πλαίσιο της διαδικασίας παρακολούθησης, συνεργάστηκε στενά με τον ΟΟΣΑ, λαμβάνοντας υπόψη τις εκτιμήσεις του όσον αφορά τα πρότυπα διαφάνειας και τα φορολογικά καθεστώτα των χωρών.

Στη συνέχεια, η Επιτροπή έπρεπε να εκτιμήσει κατά πόσον οι περιοχές δικαιοδοσίας είχαν εκπληρώσει επαρκώς τις δεσμεύσεις τους μέχρι το τέλος του 2018. Με βάση τα παραπάνω, η ομάδα του Κώδικα δεοντολογίας συνέστησε έναν επικαιροποιημένο ενωσιακό κατάλογο για τις μη συνεργάσιμες περιοχές φορολογικής δικαιοδοσίας, προς έγκριση από τους υπουργούς οικονομικών της ΕΕ. 

Ποια είναι τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται κατά τη διαδικασία υπαγωγής στον ενωσιακό κατάλογο;

Τα κριτήρια υπαγωγής στον ενωσιακό κατάλογο ευθυγραμμίζονται με τα διεθνή πρότυπα και αντικατοπτρίζουν τα πρότυπα χρηστής διακυβέρνησης με τα οποία συμμορφώνονται τα κράτη μέλη. Πρόκειται για τα εξής κριτήρια:

• Διαφάνεια: Η χώρα θα πρέπει να συμμορφώνεται με τα διεθνή πρότυπα για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών και την ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος. Θα πρέπει επίσης να έχει κυρώσει την πολυμερή σύμβαση του ΟΟΣΑ ή να έχει υπογράψει διμερείς συμφωνίες με όλα τα κράτη μέλη, προκειμένου να διευκολυνθεί η εν λόγω ανταλλαγή πληροφοριών. Έως τον Ιούνιο του 2019, η ΕΕ απαιτεί μόνο δύο από τα τρία κριτήρια διαφάνειας. Στη συνέχεια, οι χώρες θα πρέπει να πληρούν και τις τρεις απαιτήσεις διαφάνειας ώστε να αποφύγουν την καταχώρισή στον κατάλογο.
• Δίκαιος φορολογικός ανταγωνισμός: Η χώρα δεν θα πρέπει να έχει επιζήμια φορολογικά καθεστώτα, που αντιβαίνουν στις αρχές του κώδικα δεοντολογίας της ΕΕ ή του φόρουμ του ΟΟΣΑ σχετικά με ζημιογόνες φορολογικές πρακτικές. Οι χώρες που επιλέγουν να μην φορολογούν τις εταιρίες ή να έχουν μηδενικό συντελεστή φορολόγησης των εταιρειών θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι αυτό δεν ενθαρρύνει την ύπαρξη τεχνητών υπεράκτιων δομών χωρίς πραγματική οικονομική δραστηριότητα. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να θεσπίσουν ειδικές απαιτήσεις όσον αφορά την οικονομική υπόσταση, καθώς και μέτρα διαφάνειας.
• Υλοποίηση του σχεδίου δράσης για τη BEPS: Η χώρα πρέπει να έχει δεσμευτεί να εφαρμόσει τα ελάχιστα πρότυπα του ΟΟΣΑ σχετικά με τη διάβρωση της βάσης και τη μετατόπιση των κερδών (BEPS). Από το 2019, οι περιοχές δικαιοδοσίας παρακολουθούνται ως προς την εφαρμογή αυτών των ελάχιστων προτύπων, ξεκινώντας με την υποβολή εκθέσεων ανά χώρα. 

Ποιος ήταν υπεύθυνος για την παρακολούθηση των χωρών και την επικαιροποίηση του ενωσιακού καταλόγου;

Η διαδικασία υπαγωγής στον κατάλογο τελεί υπό τη διαχείριση της ομάδας του Κώδικα δεοντολογίας για τη φορολογία των επιχειρήσεων, με βάση μια εντατική διαδικασία ανάλυσης και διαλόγου υπό την καθοδήγηση της Επιτροπής.

Το 2018, η Επιτροπή παρακολούθησε τα μέτρα που έλαβαν οι τρίτες χώρες για να συμμορφωθούν με τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν στο πλαίσιο της διαδικασίας υπαγωγής στον ενωσιακό κατάλογο. Ανέλυσε τα μέτρα που ελήφθησαν, ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα μέτρα αυτά συμμορφώνονταν πλήρως, και υπέβαλε τακτικές εκθέσεις προόδου στην ομάδα του Κώδικα δεοντολογίας. Η Επιτροπή συνεργάστηκε επίσης στενά με τον ΟΟΣΑ, προκειμένου να διασφαλίσει την κατά το δυνατόν ευθυγράμμιση του έργου της ΕΕ με εκείνο που επιτελείται σε διεθνές επίπεδο και για να λαμβάνει ενημερώσεις σχετικά με την εκτίμηση του ΟΟΣΑ για ορισμένες περιοχές δικαιοδοσίας.

Βάσει εκτιμήσεων που παρέχει η Επιτροπή, η ομάδα του Κώδικα δεοντολογίας αποφασίζει εάν μια περιοχή δικαιοδοσίας θα πρέπει να συμπεριληφθεί στον κατάλογο ή όχι, και διατυπώνει σύσταση προς τους υπουργούς οικονομικών της ΕΕ.

Οι τρίτες χώρες είχαν την ευκαιρία να εκθέσουν τις απόψεις τους;

Ναι. Η Επιτροπή είναι πεπεισμένη ότι η διαδικασία υπαγωγής στον ενωσιακό κατάλογο πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο δίκαιη, διαφανής και αξιόπιστη. Έχει δώσει υψηλή προτεραιότητα στη διασφάλιση ότι οι σχετικές χώρες έχουν κατανοήσει τη διαδικασία και ότι μπορούσαν να ζητήσουν διευκρινίσεις και τεχνικές συμβουλές, όποτε χρειαζόταν.

Κατά τη διάρκεια του 2018, η Επιτροπή είχε εκτεταμένες επαφές με τις ενδιαφερόμενες περιοχές δικαιοδοσίας σε τεχνικό, πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο. Ο πρόεδρος της ομάδας του Κώδικα δεοντολογίας συνεργάστηκε επίσης ανοικτά και εποικοδομητικά με τις περιοχές δικαιοδοσίας, εκ μέρους των κρατών μελών. Επιπλέον, η Επιτροπή και η ΕΥΕΔ επισκέφθηκαν πολλές από τις ενδιαφερόμενες περιοχές δικαιοδοσίας και τις ενδιαφερόμενες περιφέρειες, ώστε να καταστεί δυνατός ο διάλογος πρόσωπο με πρόσωπο σχετικά με τη διαδικασία του ενωσιακού καταλόγου.

Σε κάθε στάδιο, οι περιοχές δικαιοδοσίας ενθαρρύνθηκαν να συνεργαστούν με την ΕΕ, να παρέχουν όλες τις σχετικές πληροφορίες και να ζητήσουν τυχόν απαραίτητες διευκρινίσεις. Κάθε χώρα είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει τη θέση της, να σχολιάσει ανησυχίες και να συζητήσει με ποιον τρόπο θα μπορούσε να εμβαθύνει τη συνεργασία της με την ΕΕ επί φορολογικών θεμάτων. Η Επιτροπή διαβίβασε τυχόν παρατηρήσεις ή πληροφορίες από τις περιοχές δικαιοδοσίας στην ομάδα του Κώδικα δεοντολογίας, για να ληφθούν υπόψη στην τελική απόφαση.

Γιατί δόθηκε περισσότερος χρόνος σε ορισμένες χώρες να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους;

Σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να δώσουν, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, περισσότερο χρόνο σε περιοχές δικαιοδοσίας οι οποίες δεν μπορούσαν να ολοκληρώσουν τις μεταρρυθμίσεις τους εντός της προθεσμίας του 2018. Επιπλέον χρόνος δόθηκε σε:

• Χώρες με καθεστώτα για δραστηριότητες μη υψηλής κινητικότητας, όπως δραστηριότητες μεταποίησης. Οι όροι για παράταση της προθεσμίας ήταν να λάβει η περιοχή δικαιοδοσίας απτά μέτρα για την έναρξη της μεταρρύθμισης και να την ανακοινώσει δημοσίως αναφέροντας σαφή ημερομηνία ολοκλήρωσης. 
• Χώρες με συνταγματικούς/θεσμικούς περιορισμούς, όπως η μη ύπαρξη κυβέρνησης, γεγονός που τις εμπόδισε να εγκρίνουν τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις εντός της προθεσμίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η προθεσμία παρατάθηκε μόνο για τις περιοχές δικαιοδοσίας οι οποίες παρείχαν αξιόπιστα αποδεικτικά στοιχεία για τους συνταγματικούς τους περιορισμούς, κοινοποίησαν αποδεκτό σχέδιο νομοθεσίας και παρείχαν σαφές χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεών τους.

Στις αναπτυσσόμενες χώρες που δεν διαθέτουν χρηματοοικονομικό κέντρο είχε ήδη δοθεί μεγαλύτερη προθεσμία (έως το τέλος του 2019) για να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους όσον αφορά τα κριτήρια διαφάνειας και τα κριτήρια κατά της BEPS.

Ποιες κυρώσεις θα επιβληθούν στις χώρες που περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα;

Σε επίπεδο ΕΕ, η Επιτροπή έχει θέσει σε εφαρμογή και έχει προτείνει νέα μέτρα τα οποία θα διασφαλίσουν ότι ο ενωσιακός κατάλογος έχει πραγματικό αντίκτυπο.

Πρώτον, ο ενωσιακός κατάλογος συνδέεται πλέον με την χρηματοδότηση από την ΕΕ βάσει νέων διατάξεων του Δημοσιονομικού Κανονισμού και του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ), του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) και της Εντολής Εξωτερικής Δανειοδότησης (ΕΕΔ). Κονδύλια από τα μέσα αυτά δεν μπορούν να διοχετεύονται μέσω οντοτήτων χωρών που περιλαμβάνονται στον κατάλογο.

Δεύτερον, υπάρχει άμεση σύνδεση με τον ενωσιακό κατάλογο σε άλλες σχετικές νομοθετικές προτάσεις. Για παράδειγμα, βάσει των νέων απαιτήσεων διαφάνειας της ΕΕ για τους διαμεσολαβητές, ένα φορολογικό καθεστώς που δρομολογείται μέσω χώρας που περιλαμβάνεται στον ενωσιακό κατάλογο θα είναι αυτομάτως δηλωτέο στις φορολογικές αρχές. Η πρόταση δημόσιας υποβολής εκθέσεων ανά χώρα περιλαμβάνει επίσης αυστηρότερες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων για πολυεθνικές εταιρείες με δραστηριότητες σε περιοχές δικαιοδοσίας που περιλαμβάνονται στον κατάλογο. Η Επιτροπή εξετάζει τη νομοθεσία σε άλλους τομείς πολιτικής για να διαπιστώσει πού μπορούν να εισαχθούν περαιτέρω συνέπειες για τις χώρες που περιλαμβάνονται στον κατάλογο.

Πέραν των διατάξεων της ΕΕ, τα κράτη μέλη συμφώνησαν για κυρώσεις προς εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο κατά των περιοχών δικαιοδοσίας που περιλαμβάνονται στον κατάλογο. Σε αυτές περιλαμβάνονται μέτρα όπως η αύξηση της παρακολούθησης και των ελέγχων, η παρακράτηση φόρου, οι ειδικές απαιτήσεις τεκμηρίωσης και οι διατάξεις για την αντιμετώπιση των καταχρήσεων. Η Επιτροπή παροτρύνει τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους να συμφωνήσουν για ισχυρά, δεσμευτικά και συντονισμένα αμυντικά μέτρα, το συντομότερο δυνατόν, ώστε ο ενωσιακός κατάλογος να έχει ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο.

Πώς μπορεί μια χώρα να αφαιρεθεί από τον κατάλογο;

Μια χώρα θα αφαιρείται από τον κατάλογο εφόσον έχει αντιμετωπίσει τα ζητήματα που προκαλούν ανησυχία στην ΕΕ και έχει ευθυγραμμίσει πλήρως το φορολογικό της σύστημα με τα απαιτούμενα κριτήρια χρηστής διακυβέρνησης. Η ομάδα του Κώδικα δεοντολογίας είναι αρμόδια για την επικαιροποίηση του ενωσιακού καταλόγου και τη σύσταση προς το Συμβούλιο χωρών για αφαίρεση από τον κατάλογο.

Συνάδει ο ενωσιακός κατάλογος με το διεθνές θεματολόγιο για τη χρηστή φορολογική διακυβέρνηση;

Ναι, ο ενωσιακός κατάλογος υποστηρίζει σθεναρά το διεθνές θεματολόγιο για τη χρηστή φορολογική διακυβέρνηση. Τα κριτήρια υπαγωγής στον ενωσιακό κατάλογο αντικατοπτρίζουν διεθνώς συμφωνημένα πρότυπα και οι χώρες ενθαρρύνθηκαν να πληρούν αυτά τα πρότυπα για να αποφύγουν την καταχώρισή τους στον κατάλογο. Η ΕΕ έλαβε επίσης υπόψη, στο πλαίσιο της διαδικασίας παρακολούθησης, τις εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ όσον αφορά τα πρότυπα διαφάνειας και τα φορολογικά καθεστώτα των χωρών. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη βρίσκονταν σε στενή και τακτική επαφή με τον ΟΟΣΑ καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας κατάρτισης του καταλόγου, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι ενωσιακές και διεθνείς εργασίες στον τομέα αυτό παρέμεναν συμπληρωματικές.

Τα θεματολόγια της ΕΕ και της διεθνούς χρηστής διακυβέρνησης ενισχύονται αμοιβαία. Για παράδειγμα, ο ΟΟΣΑ ενσωμάτωσε πρόσφατα στα διεθνή πρότυπα χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης το κριτήριο για περιοχές δικαιοδοσίας με μηδενικό φορολογικό συντελεστή, το οποίο θεσπίστηκε αρχικά για τη διαδικασία υπαγωγής στον ενωσιακό κατάλογο. Αυτό θα διασφαλίσει ότι οι χώρες με μηδενική ή πολύ χαμηλή φορολόγηση των εταιριών δεν διευκολύνουν τις εταιρείες να μεταφέρουν τα κέρδη τους υπεράκτια χωρίς καμία οικονομική υπόσταση.

Θα επεκταθεί η διαδικασία αυτή σε περισσότερες χώρες στο μέλλον;

Ναι. Το 2018, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να επεκτείνουν το πεδίο εφαρμογής της διαδικασίας ελέγχου και παρακολούθησης του ενωσιακού καταλόγου. Αποφάσισαν να ξεκινήσουν με τις χώρες της G20 που δεν καλύπτονται ήδη από το πεδίο εφαρμογής, και συγκεκριμένα με τη Ρωσία, το Μεξικό και την Αργεντινή. Οι χώρες αυτές θα ελεγχθούν το 2019 για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν ελλείψεις στα φορολογικά τους συστήματα, και θα τους ζητηθεί να δεσμευτούν για την αντιμετώπισή τους σε περίπτωση που υπάρχουν. Άλλες χώρες θα ενταχθούν στο πεδίο εφαρμογής από το 2020 και μετά.