Ομογενείς-κάτοικοι εξωτερικού: Το συνάλλαγμα που στέλνουν – Πως αποφεύγονται οι ταλαιπωρίες και τα προβλήματα με την εφορία

Ορέστης Σεϊμένης – Αλεξάνδρα ΓεράγγελουΑ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ό,τι γραφεί παρακάτω αφορά τον ομογενή Έλληνα, τον κάτοικο εξωτερικού, που είναι δηλωμένος στη Δ.Ο.Υ. ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ.Ο ομογενής-κάτοικος εξωτερικού μπορεί να φέρει συνάλλαγμα από το εξωτερικό χωρίς να είναι υποχρεωμένος να δικαιολογήσει που το βρήκε ή πως το απόκτησε. Όχι με φυσική μεταφορά, αλλά μέσω τραπέζης. Έστω και αν το κάνει αυτό σε ένα υποκατάστημα τραπέζης που υπάρχει εκεί στο ελληνικό τελωνείο. Όμως η διαδικασία εισαγωγής του πρέπει να τηρηθεί με σχολαστικότητα όπως θα δούμε παρακάτω.Η εισαγωγή συναλλάγματος από μόνιμο ομογενή-κάτοικο εξωτερικού είναι ένας τρόπος με τον οποίο μπορεί να καλύψει την πιθανή τεκμαρτή δαπάνη, τεκμήριο αγοράς ή διαβίωσης, που προκύπτει στην Ελλάδα, και αν αυτό είναι αδύνατο, μπορεί να την περιορίσει. Έτσι σε περίπτωση αγοράς ακινήτου στην Ελλάδα η ύπαρξη του συναλλάγματος του δίνει την δυνατότητα να αποφύγει την επιβάρυνσή του με φόρους για το τεκμήριο αγοράς του ακινήτου (μόνο κατά το έτος της αγοράς) ή για το τεκμήριο διαβίωσης (όπως αυτό ισχύει κάθε χρόνο κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, όπως π.χ. εάν έχει κάποιο εισόδημα, πραγματικό ή τεκμαρτό, στην Ελλάδα).Β. Η ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ Σε περίπτωση εισαγωγής συναλλάγματος από κάτοικο του εξωτερικού χρειάζεται απόδειξη της τραπέζης για την εισαγωγή αυτή. Η απόδειξη της τραπέζης θα χρειαστεί και στη φορολογική δήλωση που θα υποβάλλει ο κάτοικος εξωτερικού λόγω της αγοράς τώρα ή μελλοντικά, του ακινήτου. (δείτε και Ζ)Γ. Η ΑΓΟΡΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΟΜΟΓΕΝΗ ΚΑΤΟΙΚΟ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥΓ1.ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ  ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥΕάν δεν μπορεί ο Έλληνας ομογενής να παρευρεθεί στην υπογραφή του συμβολαίου αγοράς ακινήτου που θα γίνει σε συμβολαιογραφικό γραφείο στην Ελλάδα τότε θα φροντίσει να εξουσιοδοτήσει κάποιο άλλο πρόσωπο για να παραστεί για λογαριασμό του στην Ελλάδα και υπογράψει επίσης για λογαριασμό του για την αγορά του συγκεκριμένου ακινήτου.Γ2. ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΥ ΣΤΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟΚαταρτίζει ειδικό πληρεξούσιο στο Προξενείο της περιοχής του στην άλλη χώρα που κατοικεί. Με το πληρεξούσιο αυτό θα εξουσιοδοτεί το άλλο πρόσωπο το οποίο θα τηρήσει όλες τις διαδικασίες στην Ελλάδα και θα παραστεί και θα υπογράψει και θα εξοφλήσει, με το έμβασμα που θα του στείλει, το αντίτιμο της αγοραπωλησίας του ακινήτου για λογαριασμό του.  Το παραπάνω άτομο θα ενεργεί ως αντιπρόσωπος και αντίκλητός του. Στο Ειδικό αυτό Πληρεξούσιο λοιπόν θα πρέπει να αναγράψει λεπτομερώς: α. Ποιον εξουσιοδοτεί ως αντίκλητο και αντιπρόσωπό του για να παραστεί για λογαριασμό του και να υπογράψει κατά την υπογραφή των συμβολαίων αγοράς του ακινήτου (τον δικηγόρο του ή τον πωλητή του ακινήτου ή κάποιον συγγενή του κ.λπ.),β. Την πλήρη περιγραφή του ακινήτου που θα αγοράσει (είδος ακινήτου διεύθυνση, επιφάνεια, όροφος, οικοδομικό τετράγωνο κ.λπ.),γ. Το ποσό του συναλλάγματος (έμβασμα) που θα στείλει στον παραπάνω πληρεξούσιό του στην Ελλάδα μέσω τραπέζης με μοναδικό σκοπό να εξοφλήσει το τίμημα του παραπάνω ακίνητου που θα αγοραστεί για λογαριασμό του,δ. Άλλες ενέργειες που πρέπει να κάνει για λογαριασμό του το άτομο που εξουσιοδοτείται (υποθηκοφυλακείο, κτηματολόγια, λοιπές δημόσιες Υπηρεσίες κ.λπ.).(έγγρ. 1051403/991/Α0012/23.5.2005 και ΠΟΛ.1130/17.4.2002 και Ν. 2238/1994 άρθρο 19 παρ.2 περ δ).Γ3. ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ  ΣΤΟΝ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟ-ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΟ αγοραστής – ομογενής – κάτοικος εξωτερικού αποστέλλει έμβασμα-χρηματικό ποσό σε τραπεζικό λογαριασμό όπου εμφανίζεται δικαιούχος ο πληρεξούσιος π.χ. δικηγόρος του, ο οποίος ανέλαβε να διεκπεραιώσει για λογαριασμό του στην Ελλάδα όλες τις διαδικασίες για τις αγορές του ακινήτου. (έγγραφο 1057693/1054/Α0012/6.6.2008).Γ4. ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥΤο μεταβιβαστικό συμβόλαιο πρέπει να περιέχει αναλυτικά όλα τα παραπάνω 2α έως 2δ αναφερόμενα στοιχεία.  Γ5. ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥΤο μεταβιβαστικό συμβόλαιο πρέπει να περιέχει επίσης αναλυτικά όλα τα παραπάνω 1 έως 4 αναφερόμενα στοιχεία.  Γ6. ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣΤο πρωτότυπο αποδεικτικό εισαγωγής που εκδίδει η τράπεζα για το συνάλλαγμα πρέπει να περιέχει- το ονοματεπώνυμο του δικαιούχου του ποσού του εμβάσματος – το ύψος του ποσού – το νόμισμα και – τη χώρα προέλευσηςΓ7. ΕΑΝ ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ ΕΞΟΦΛΗΘΕΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΔΕΝ  ΕΙΣΑΧΘΕΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΕφόσον το τίμημα της αγοράς του ακινήτου, που αγοράζει ο κάτοικος εξωτερικού στην Ελλάδα, καταβληθεί στο εξωτερικό, δεν έχει υποχρέωση να αποδείξει που βρήκε τα λεφτά. Δεν ενδιαφέρει εάν το συμβόλαιο θα συνταχτεί στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. (σχετικό έγγραφο 1053783/1125/Α0012/2.07.2002). Προσοχή όμως. Πιθανόν να τον καλέσει ο έφορος για να του ζητήσει περισσότερες διευκρινήσεις για την αγοραπωλησία αυτή. Πρέπει λοιπόν να έχει σε ένα φάκελο στο σπίτι του την απόδειξη της Τράπεζας του εξωτερικού μέσω της οποίας εξοφλήθηκε το τίμημα που αναφέρεται στο συμβόλαιο. (έγγραφο 1002524/56/Α0012/1.2.2008). Επίσης δείτε και όσα αναφέρονται στην ΠΟΛ. 1076/2015. Γ8. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΜΟΓΕΝΟΥΣ-ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΤΟΙΚΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΟ Έλληνας ομογενής-κάτοικος εξωτερικού, εκτός από τις παραπάνω, ουσιαστικές και τυπικές, υποχρεώσεις που έχει για την εισαγωγή συναλλάγματος για την αγορά ενός ακινήτου στην Ελλάδα, έχει και την υποχρέωση:- Να υποβάλλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα για το ακίνητο αυτό ως δευτερεύουσα κατοικία και να φορολογείται για τα πραγματικά εισοδήματα-ενοίκια που προκύπτουν από το ακίνητο αυτό,- Εάν έχει και άλλα εισοδήματα (π.χ. τόκους στην Ελλάδα) τότε ενεργοποιείται και το τεκμαρτό εισόδημα από το ακίνητο αυτό και φορολογείται για το εισόδημα αυτό,- Υποβάλλει και το Ε9 στην Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και πληρώνει τον Φόρο ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α κ.λπ.). Δ. Η ΕΥΡΩΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ Όταν τα χρηματικά κεφάλαια εισάγονται στην Ελλάδα σε ξένο νόμισμα, απαιτείται η ευρωποίησή τους (δηλαδή η μετατροπή του ξένου νομίσματος σε euro). Απαιτείται, επομένως, η προσκόμιση τόσο του παραστατικού εισαγωγής συναλλάγματος που εκδίδει η τράπεζα, όσο και του πιστοποιητικού ευρωποίησης, εφόσον δεν συμπίπτουν στο ίδιο έγγραφο, προκειμένου να καλυφθεί το τεκμήριό σας. (έγγραφο 1047604/831/Α0012/28.5.2008).Αν η εισαγωγή χρηματικών κεφαλαίων γίνει χωρίς ευρωποίηση μπορεί να ευρωποιηθεί μεταγενέστερα και να περιληφθεί στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του έτους κατά το οποίο έγινε η ευρωποίηση.Επίσης, όταν πρόκειται για κάλυψη δαπάνης απόκτησης περιουσιακού στοιχείου, πρέπει να αποδεικνύεται ότι η εισαγωγή χρηματικών κεφαλαίων και η ευρωποίησή τους, αν είναι σε ξένο νόμισμα, έγινε πριν από την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης. Διαφορετικά ενεργοποιείται το τεκμήριο αγοράς του άρθρου 32 του Ν.4172/2013. (ΠΟΛ.1076/26.3.2015)Ε. ΕΑΝ ΚΑΝΩ ΜΕΤΟΙΚΕΣΙΑ ΚΑΙ ΦΕΡΩ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΕΤΟΙΚΕΣΙΑ, ΘΑ ΦΟΡΟΛΟΓΗΘΩ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ; Εφόσον ο Έλληνας μόνιμος κάτοικος εξωτερικού κάνει μετοικεσία στην Ελλάδα δεν θα έχει πρόβλημα “πόθεν έσχες” με την εφορία στην Ελλάδα γιατί δεν είναι υποχρεωμένος να δικαιολογήσει την απόκτηση του συναλλάγματος στο εξωτερικό στις περιπτώσεις που: • Έχει μείνει τρία χρόνια τουλάχιστον στην αλλοδαπή και η εισαγωγή συναλλάγματος θα γίνει στην Ελλάδα μέσα σε δύο χρόνια από την μετοικεσία του ή • Έχει διαμείνει πέντε τουλάχιστον συνεχή χρόνια στο εξωτερικό και το συνάλλαγμά του προέρχεται από καταθέσεις, δικές του ή της συζύγου του, σε υποκατάστημα ελληνικής τράπεζας στο εξωτερικό ή στην τράπεζα της Ελλάδος κατά το χρονικό διάστημα που ζούσε στην αλλοδαπή ή από καταθέσεις που θα έκανε μέσα σε ένα χρόνο από την ημερομηνία της μετοικεσίας του. Εξυπακούεται ότι το συνάλλαγμα αυτό δεν πρέπει να επανεξαχθεί στην αλλοδαπή. Ζ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ: ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΟ ΠΤΩΤΟΤΥΠΟ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΟ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ  Η μοναδική βεβαίωση αγοράς συναλλάγματος (Β.Α.Σ.) έπαψε να αποτελεί το μοναδικό δικαιολογητικό απόδειξης εισαγωγής συναλλάγματος για εισαγωγές που πραγματοποιούνται από 1.1.2002 και μετά. Ως αποδεικτικό εισαγωγής συναλλάγματος ορίσθηκε το πρωτότυπο του, κατά περίπτωση, εκδιδόμενου από κάθε τράπεζα παραστατικού με την προϋπόθεση ότι περιέχει το ονοματεπώνυμο του δικαιούχου, το ύψος του ποσού που εισάγεται, το νόμισμα και τη χώρα προέλευσης. Οι Β.Α.Σ. σε όσες περιπτώσεις εξακολουθούν να εκδίδονται, αποτελούν το νόμιμο παραστατικό. ΠΟΛ.1130/17.4.2002 (δείτε και Β)Η. ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΡΧΕΤΑΙ ΜΕΣΩ ΤΡΑΠΕΖΗΣ – ΔΕΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΦΟΡΟ  Ο νόμος δεν αναγνωρίζει κάλυψη τεκμηρίου με χρήματα προερχόμενα από το εξωτερικό, για τα οποία δεν προηγήθηκε εισαγωγή μέσω τραπεζικού λογαριασμού. Θ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ ΣΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΕΤΗ ΑΠΟ ΕΚΕΙΝΑ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Η ΔΑΠΑΝΗ Όπως, έχει γίνει δεκτό από τη Διοίκηση όταν η εισαγωγή συναλλάγματος γίνεται σε προηγούμενο έτος από εκείνο που πραγματοποιείται η δαπάνη που πρέπει να καλυφθεί, το ποσό του συναλλάγματος αυτού θα ληφθεί υπόψη στο σχηματισμό κεφαλαίου προηγούμενων ετών. Προκειμένου να ληφθεί υπόψη το συνάλλαγμα στο σχηματισμό κεφαλαίου προηγούμενων ετών, θα πρέπει να συμπεριληφθεί στη φορολογική δήλωση  (ΚΩΔ.782-782) του έτους στο οποίο έχει εισαχθεί και στην περίπτωση που το έτος αυτό έχει παραγραφεί, να δηλωθεί στο αμέσως επόμενο μη παραγεγραμμένο έτος.(σχετ. 1086393/2003/Α0012/12.10.2006 έγγραφο), (έγγραφο 1092329/1656/Α0012/14.11.2008)