Προϋπολογισμός της ΕΕ: Νέο Κοινωνικό Ταμείο, Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση και Ταμείο για τη Δικαιοσύνη, τα Δικαιώματα και τις Αξίες
Βρυξέλλες, 30 Μαΐου 2018Στον νέο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, η Επιτροπή προτείνει την περαιτέρω ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ένα ανανεωμένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, με την ονομασία Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+), και ένα ενισχυμένο και αποτελεσματικότερο Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ).Για την περίοδο 2021-2027, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ θα είναι αξίας 101,2 δισ. ευρώ και το Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση αξίας 1,6 δισ. ευρώ. Και τα δύο στοχεύουν σε επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό: διασφαλίζοντας ότι όλοι είναι εφοδιασμένοι με τις κατάλληλες δεξιότητες για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και τις αλλαγές στην αγορά εργασίας, με βάση τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων. Το Ταμείο για τη Δικαιοσύνη, τα Δικαιώματα και τις Αξίες θα έχει προϋπολογισμό ύψους 947 εκατ. ευρώ για περίοδο 7 ετών. Θα στηρίξει περισσότερο την ανάπτυξη ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Δικαιοσύνης που θα βασίζεται στο κράτος δικαίου και στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και θα διασφαλίζει ότι οι πολίτες μπορούν να απολαμβάνουν αυτά τα δικαιώματα.
Ο αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόβσκις, επίτροπος αρμόδιος για το Ευρώ, τον Κοινωνικό Διάλογο, τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε: «Αυτές οι προτάσεις είναι απόρροια των καίριων ερωτημάτων που θέτουμε από την έγκριση της Λευκής Βίβλου για το μέλλον της Ευρώπης και τα επακόλουθα έγγραφα προβληματισμού: τι είδους Ευρωπαϊκή Ένωση θέλουμε, πώς θα την διαμορφώσουμε και πώς θα πληρώσουμε γι΄ αυτήν; Οι φιλοδοξίες μας για μια πιο κοινωνική Ευρώπη αντικατοπτρίζονται πλήρως: χρειαζόμαστε χρηματοδότηση της ΕΕ που να ταιριάζει στις πολιτικές μας τόσο για να στηρίζουμε προληπτικά τα πλέον ευάλωτα μέλη των κοινωνιών μας, όσο και για να αντιδρούμε στις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης και της ψηφιοποίησης, όταν αυτές γίνονται αισθητές.»
Η επίτροπος Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων, Δεξιοτήτων και Κινητικότητας του Εργατικού Δυναμικού, Μαριάν Τίσεν, δήλωσε τα εξής: «Η Ευρώπη θέλει να ενισχύσει τη θέση των ατόμων. Διοχετεύουμε τα χρήματά μας εκεί όπου χρειάζονται περισσότερο. Τα νέα, ευέλικτα και απλουστευμένα κοινωνικά ταμεία μας εστιάζουν στις επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό ώστε, αφενός, να διασφαλίζουν ότι τα άτομα έχουν τις κατάλληλες δεξιότητες και ότι απολαμβάνουν εκσυγχρονισμένη κοινωνική προστασία προσαρμοσμένη σε νέες μορφές εργασίας και, αφετέρου, να επιδεικνύουν αλληλεγγύη προς αυτούς που την χρειάζονται περισσότερο.»
Ο Βιτένις Αντρουκάιτις, επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, δήλωσε τα εξής: «Η υγεία είναι θεμελιώδης αξία. Κατανοούμε συνεπώς γιατί ο μελλοντικός προϋπολογισμός της ΕΕ προβλέπει την ενσωμάτωση του προγράμματος για την Υγεία στο ΕΚΤ+ υπό την ενότητα των «αξιών»: αυτό θα οδηγήσει σε νέες και ισχυρότερες συνέργειες με τους άλλους κύριους τομείς του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων και θα βελτιώσει τον συντονισμό των επενδύσεων που συνδέονται με την υγεία. Έτσι θα στηριχτεί επίσης η προαγωγή της υγείας και η πρόληψη των ασθενειών, θα βελτιωθούν η αποτελεσματικότητα, η προσβασιμότητα και η ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας και παράλληλα θα μειωθούν οι ανισότητες στον τομέα της υγείας και θα καταστεί η περίθαλψη καλύτερη και ασφαλέστερη προς όφελος των ασθενών αλλά και της κοινωνίας γενικότερα.»
Η Βέρα Γιούροβα, επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων, δήλωσε: «Με τη σημερινή πρόταση για ένα νέο Ταμείο Δικαιοσύνης, Δικαιωμάτων και Αξιών, εξασφαλίζουμε ότι μπορούμε να στηρίζουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο πρωτοβουλίες που στοχεύουν στον σεβασμό των δικαιωμάτων, των αξιών και του κράτους δικαίου της ΕΕ. Σε μια εποχή που οι Ευρωπαϊκές κοινωνίες βρίσκονται αντιμέτωπες με τον εξτρεμισμό, τον ριζοσπαστισμό και τους διαχωρισμούς, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να προαγάγουμε, να ενισχύσουμε και να υπερασπιστούμε τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες της ΕΕ. Οι ΜΚΟ και η κοινωνία των πολιτών διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην προάσπιση αυτών των ευρωπαϊκών αξιών. Ταυτόχρονα, πρέπει να στηρίξουμε τα κράτη μέλη στις κοινές μας προσπάθειες για βελτίωση της δικαστικής συνεργασίας και ενίσχυση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης στον κοινό μας χώρο δικαιοσύνης.»
1. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+
Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ θα εστιάσει σε επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό και θα στηρίξει την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων. Έτσι θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, στη διατήρηση της κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και στην προώθηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ θα είναι μια πιο ευέλικτη και απλούστερη εκδοχή του σημερινού Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, δεδομένου ότι σε αυτό θα συγχωνευτούν ορισμένα υφιστάμενα ταμεία και προγράμματα. Η συνένωση των πόρων θα δώσει στην ΕΕ και στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να παρέχουν πιο ολοκληρωμένη και στοχευμένη στήριξη σε απάντηση των κοινωνικών και εργασιακών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν σήμερα οι πολίτες στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, ενσωματώνοντας στο ΕΚΤ+ την στήριξη προς όσους έχουν τις περισσότερες ανάγκες, τα επιλέξιμα άτομα επωφελούνται από έναν καλύτερο συνδυασμό παροχής υλικής βοήθειας και ολοκληρωμένης κοινωνικής στήριξης.
Συγκεκριμένα, στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ θα συγχωνευτούν τα εξής:
- το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και η Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων
- το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους
- το Πρόγραμμα της ΕΕ για την Απασχόληση και την Κοινωνική Καινοτομία
- το Πρόγραμμα της ΕΕ για την Υγεία.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του νέου ταμείου είναι τα εξής:
- Οι ανησυχίες και οι κύριες προτεραιότητες των πολιτών στο επίκεντρο: σε διαβούλευση με τα κράτη μέλη, οι πόροι θα διατίθενται για μέτρα αντιμετώπισης των κύριων προτεραιοτήτων καθώς και των ανησυχιών των Ευρωπαίων. Τα προγράμματα του ΕΚΤ+ θα εστιάζουν ειδικότερα σε προκλήσεις που έχουν εντοπιστεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων.
- Εστίαση στην ανεργία των νέων και την κοινωνική ένταξη: τα κράτη μέλη με υψηλό ποσοστό νέων εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης, θα πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον το 10% της χρηματοδότησης που χορηγεί το ΕΚΤ+ σε μέτρα στήριξης της απασχόλησης των νέων. Το ταμείο θα εξακολουθήσει να συνεισφέρει στο Θεματολόγιο Δεξιοτήτων για την Ευρώπη και τουλάχιστον το 25% της χρηματοδότησης που χορηγεί το ΕΚΤ+ θα πρέπει να διατίθεται σε μέτρα προώθησης της κοινωνικής ένταξης και σε όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Το ΕΚΤ+ θα στηρίζει επίσης τις προσπάθειες κρατών μελών να εντάξουν όσους υπηκόους τρίτων χωρών ευρίσκονται νομίμως στην ΕΕ στις αγορές εργασίας και στις κοινωνίες τους, εστιάζοντας σε μέτρα προώθησης της μακροπρόθεσμης ένταξης. Με αυτόν τον τρόπο, το ταμείο αυτό συμπληρώνει το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης το οποίο στηρίζει μέτρα βραχυπρόθεσμης ένταξης.
- Μείωση της γραφειοκρατίας: η Επιτροπή προτείνει να απλουστευτούν οι κανόνες στον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, ώστε να περιοριστεί η γραφειοκρατία και να βελτιωθεί η πρόσβαση των αρχών, των πολιτών ή των οργανώσεων στη χρηματοδότηση που δικαιούνται από διάφορες πηγές της ΕΕ.
- Εξατομικευμένη στήριξη της υγειονομικής περίθαλψης: το σκέλος υγείας του ΕΚΤ+ θα εστιάσει σε τομείς προτεραιότητας στους οποίους η συνεργασία εντός της ΕΕ έχει αποδεδειγμένα οφέλη: ενίσχυση της διασυνοριακής ετοιμότητας, στήριξη των υγειονομικών αρχών των κρατών μελών, ψηφιοποίηση της υγείας και της περίθαλψης, στήριξη της νομοθεσίας της ΕΕ για την υγεία και προώθηση της διασυνοριακής συνεργασίας, π.χ. όσον αφορά τις σπάνιες και περίπλοκες νόσους μέσω των Ευρωπαϊκών δικτύων αναφοράς.
2. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση μετά το 2020
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση θα αναθεωρηθεί ώστε να μπορεί να παρεμβαίνει αποτελεσματικότερα για τη στήριξη των εργαζομένων που έχασαν τη δουλειά τους. Μέχρι σήμερα, οι εργαζόμενοι μπορούν να λάβουν στήριξη από το ταμείο μόνον όταν η απόλυσή τους οφείλεται σε αλλαγές στη δομή του εμπορίου ή σε επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, και άλλοι λόγοι που σχετίζονται με αναδιάρθρωση, όπως ο αυτοματισμός, η ψηφιοποίηση κ.λπ., θα μπορούν να είναι επιλέξιμοι για ενίσχυση, λαμβανομένων υπόψη των νέων προκλήσεων στην αγορά εργασίας.
Επίσης, οι νέοι κανόνες θα μειώσουν το όριο απολύσεων που απαιτείται για να είναι μία περίπτωση επιλέξιμη, από 500 σε 250, γεγονός που θα αυξήσει τον αριθμό των εργαζομένων που θα λαμβάνουν στήριξη. Άλλες προτεινόμενες αλλαγές είναι η βελτίωση της διαδικασίας κινητοποίησης, με σκοπό την απλούστευση και την επιτάχυνση των διαδικασιών. Τέλος, ο συντελεστής συγχρηματοδότησης του ταμείου, ο οποίος σήμερα είναι στο 60%, θα ευθυγραμμιστεί με τους ανώτατους συντελεστές συγχρηματοδότησης του ΕΚΤ+ για το συγκεκριμένο κράτος μέλος. Σε αρκετές περιπτώσεις αυτό θα σημαίνει ότι η ΕΕ συγχρηματοδοτεί υψηλότερο μερίδιο του συνολικού κόστους.
3. Το Ταμείο της ΕΕ για τη Δικαιοσύνη, τα Δικαιώματα και τις Αξίες
Επίσης, η Επιτροπή προτείνει ένα νέο Ταμείο για τη Δικαιοσύνη, τα Δικαιώματα και τις Αξίες, το οποίο θα περιλαμβάνει τα προγράμματα για τα δικαιώματα, τις αξίες και τη δικαιοσύνη. Οι πιστώσεις από τον προϋπολογισμό που προτείνονται για το ταμείο ανέρχονται σε 947 εκατ. ευρώ για την 7ετία, εκ των οποίων 642 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα των δικαιωμάτων και των αξιών και 305 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα της δικαιοσύνης.
Σε μια εποχή που οι Ευρωπαϊκές κοινωνίες βρίσκονται αντιμέτωπες με τον εξτρεμισμό, τον ριζοσπαστισμό και τους διαχωρισμούς, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να προωθήσουμε, να ενισχύσουμε και να υπερασπιστούμε τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες της ΕΕ. Για παράδειγμα, αυτό το πρόγραμμα θα συμβάλλει στην καταπολέμηση των ανισοτήτων και των διακρίσεων καθώς και στην καλύτερη προστασία των παιδιών, και θα βελτιώσει τη δικαστική συνεργασία για καλύτερη αντιμετώπιση της εγκληματικότητας και της τρομοκρατίας. Το ταμείο θα συμβάλλει στην περαιτέρω ανάπτυξη ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Δικαιοσύνης που θα βασίζεται στο κράτος δικαίου, στην αμοιβαία αναγνώριση και στην αμοιβαία εμπιστοσύνη. Επίσης, θα ενισχύσει και θα στηρίξει τον καίριο ρόλο των μη κυβερνητικών οργανώσεων και της κοινωνίας των πολιτών στην προαγωγή και στη διαφύλαξη των κοινών αξιών της ΕΕ, καθώς και στην αύξηση της ευαισθητοποίησης για τις αξίες αυτές, και θα διασφαλίσει ότι οι πολίτες μπορούν να απολαμβάνουν αυτά τα δικαιώματα.
Η δημιουργία του νέου ταμείου απλουστεύει την κατάσταση σε σύγκριση με τα 3 προγράμματα που υπάρχουν σήμερα. Ειδικότερα, ο τομέας της ιθαγένειας, που εμπίπτει σήμερα σε 2 διαφορετικά προγράμματα, θα καλύπτεται πλέον από το νέο πρόγραμμα για τα δικαιώματα και τις αξίες.
Επόμενα βήματα
Μια ταχεία συμφωνία για τον συνολικό μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ και τις τομεακές προτάσεις είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου τα ταμεία της ΕΕ να αρχίσουν να παράγουν συγκεκριμένα αποτελέσματα το συντομότερο δυνατόν.
Αν υπάρξουν καθυστερήσεις όμοιες με αυτές που σημειώθηκαν στις αρχές της τρέχουσας δημοσιονομικής περιόδου 2014-2020, δεν θα ξεκινήσουν εγκαίρως 100.000 χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα· θα καθυστερήσει αναίτια η παροχή έκτακτης βοήθειας σε είδη ανάγκης και σε τρόφιμα, και κάθε είδους άλλη βοήθεια προς άτομα που την χρειάζονται· θα καθυστερήσουν προγράμματα κατάρτισης, αυξημένες ευκαιρίες απασχόλησης, δράσεις βελτίωσης της ποιότητας σημαντικών υπηρεσιών, ενώ σχολεία δεν θα μπορούν να εφαρμόσουν εγκαίρως νέα ποιοτικά εκπαιδευτικά προγράμματα.
Μια συμφωνία το 2019 για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ θα έχει ως αποτέλεσμα την απρόσκοπτη μετάβαση από τον τρέχοντα μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό 2014-2020 στον νέο προϋπολογισμό και θα διασφαλίσει την προβλεψιμότητα και τη συνέχεια των χρηματοδοτήσεων προς όφελος όλων.
Ιστορικό
Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο είναι το παλαιότερο και βασικό ευρωπαϊκό εργαλείο που επενδύει στο ανθρώπινο δυναμικό. Θεσπίστηκε ταυτόχρονα με τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957 και σήμερα αποτελεί σημαντική κινητήρια δύναμη για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, προωθώντας μια καλύτερη εκπαίδευση, πιο σύγχρονη δημόσια διοίκηση και κοινωνική ενσωμάτωση και, ως εκ τούτου, είναι ένα μέσο για τη εξασφάλιση δικαιότερων ευκαιριών για όλους τους πολίτες.
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση είναι μια έκφραση αλληλεγγύης της ΕΕ προς τους Ευρωπαίους εργαζομένους οι οποίοι έχασαν τη δουλειά τους λόγω των μεταλλαγών της δομής του παγκόσμιου εμπορίου σε συνδυασμό με τις τεχνολογικές εξελίξεις. Στόχος του είναι να διατηρηθούν, ή να επανενταχτούν, εργαζόμενοι στην αγορά εργασίας.
Οι σημερινές προτάσεις σχετικά με το ΕΚΤ+, το ΕΤΠ και το Ταμείο για τη Δικαιοσύνη, τα Δικαιώματα και τις Αξίες εντάσσονται στις προτάσεις της Επιτροπής για τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ που εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 2 Μαΐου 2018. Η πρόταση της Επιτροπής για το ΕΚΤ+ σχετίζεται στενά με την πρόταση για έναν κανονισμό περί κοινών διατάξεων, η οποία εγκρίθηκε στις 29 Μαΐου 2018 και καθορίζει το πλαίσιο δράσης για ορισμένα ταμεία επιμερισμένης διαχείρισης της ΕΕ.
Περισσότερα
Memo: Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με το Ταμείο για τη Δικαιοσύνη, τα Δικαιώματα και τις Αξίες
