Tax Flash: Από την 1η Ιανουαρίου 2019 τέθηκαν σε ισχύ νέοι κανόνες της ΕΕ για την εξάλειψη των βασικών κενών που χρησιμοποιούνται για την εταιρική φοροαποφυγή

Με το από 30 Δεκεμβρίου 2018 δελτίο τύπου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε την ικανοποίησή της για την έναρξη ισχύος των νέων κανόνων για την εξάλειψη των συνηθέστερων πρακτικών εταιρικής φοροαποφυγής. Ειδικότερα, από την 1η Ιανουαρίου 2019, όλα τα κράτη μέλη εφαρμόζουν νέα δεσμευτικά μέτρα κατά των καταχρήσεων που εστιάζονται στις κύριες μορφές της φοροαποφυγής από μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες.Να υπενθυμισθεί ότι οι νομικά δεσμευτικοί κανόνες, γνωστοί ως οδηγία κατά της φοροαποφυγής («ATAD») προτάθηκαν για πρώτη φορά από την Επιτροπή το 2016 και συμφωνήθηκαν ταχέως για να δοθεί ώθηση στις προσπάθειες που καταβάλλονται παγκοσμίως για την πάταξη του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού. Η συμφωνία συνήφθη μετά τη συμφωνία μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ σχετικά με τις συστάσεις για τον περιορισμό της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και τη μετατόπιση των κερδών («BEPS»), και κατέστησε την ΕΕ παγκόσμιο ηγέτη σε ό,τι αφορά την πολιτική και οικονομική προσέγγιση της φορολογίας των εταιρειών.Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι κανόνες βασίζονται σε παγκόσμια πρότυπα που ανέπτυξε ο ΟΟΣΑ το 2015 όσον αφορά τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και τη μετατόπιση των κερδών («BEPS»), και αναμένεται να συμβάλουν στην παρεμπόδιση της παράνομης μεταφοράς κερδών, τα οποία δεν έχουν φορολογηθεί, εκτός της ΕΕ. Αναλυτικότερα:*Όλα τα κράτη μέλη θα φορολογούν πλέον κέρδη που έχουν μεταφερθεί σε χώρες με χαμηλή φορολογία, όπου η εταιρεία δεν έχει καμία πραγματική οικονομική δραστηριότητα (κανόνες για τις ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρείες)*Για να αποθαρρύνουν τις εταιρείες να χρησιμοποιούν υπερβολικές πληρωμές τόκων για να ελαχιστοποιούν τους φόρους, τα κράτη μέλη θα περιορίσουν το ποσό των καθαρών εξόδων για τόκους που μια εταιρεία μπορεί να εκπέσει από το φορολογητέο εισόδημά της (κανόνες περιορισμού των τόκων)*Τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να καταπολεμούν τα συστήματα φοροαποφυγής σε περιπτώσεις όπου δεν μπορούν να εφαρμοστούν άλλες διατάξεις κατά της φοροαποφυγής (γενικός κανόνας για την καταπολέμηση των καταχρήσεων).Όπως επισημαίνεται από την Επιτροπή, από την 1 Ιανουαρίου 2020 θα τεθούν σε ισχύ περαιτέρω κανόνες για τις ασυμφωνίες στη μεταχείριση υβριδικών μέσων, προκειμένου να εμποδίζονται οι εταιρείες να εκμεταλλεύονται τις αναντιστοιχίες στις φορολογικές νομοθεσίες δύο διαφορετικών χωρών της ΕΕ για να αποφύγουν τη φορολόγηση, καθώς και μέτρα που διασφαλίζουν ότι τα κέρδη από στοιχεία του ενεργητικού, όπως πνευματική ιδιοκτησία, τα οποία έχουν μεταφερθεί από το έδαφος κράτους μέλους, καθίστανται φορολογητέα στην εν λόγω χώρα (κανόνες για τη φορολόγηση κατά την έξοδο).Ο επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, Πιερ Μοσκοβισί, δήλωσε: «Η Επιτροπή έχει αγωνιστεί με συνέπεια και για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού. Η μάχη δεν έχει ακόμη κερδηθεί, αλλά πραγματοποιούμε ένα πολύ σημαντικό βήμα στον αγώνα μας κατά όσων προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τις αναντιστοιχίες στα φορολογικά συστήματα των κρατών μελών μας για να αποφύγουν να καταβάλουν φόρους που ανέρχονται σε δισεκατομμύρια ευρώ.»Περαιτέρω, στις 30 Δεκεμβρίου 2018 δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Σημείωμα «Ερωτήσεις – Απαντήσεις αναφορικά με την έναρξη εφαρμογής της Οδηγίας για την Αντιμετώπιση της Φοροαποφυγής» (MEMO/18/6855). Στο Σημείωμα δίνονται απαντήσεις στα ερωτήματα αναφορικά με τον τρόπο που θα βοηθήσει η νέα Οδηγία να διασφαλισθεί η αποτελεσματική φορολόγηση των κερδών, καθώς και το είδος των μέτρων που περιλαμβάνονται στην Οδηγία και τον τρόπο που θα συνδράμουν στην πρόληψη της φοροαποφυγής.Ειδικότερα, γίνεται αναφορά στις διατάξεις περί ελεγχόμενων αλλοδαπών εταιρειών, με τις οποίες επιχειρείται να αποφευχθεί η μεταφορά κερδών σε χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς (μηδενική ή χαμηλή φορολογία), στις διατάξεις περί περιορισμού έκπτωσης δαπανών, με τις οποίες αποθαρρύνονται οι εταιρείες από την δημιουργία μεθοδεύσεων τεχνητού χρέους που έχει ως σκοπό την μείωση των οφειλόμενων φόρων, καθώς και τον γενικό κανόνα για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής που έχει ως σκοπό να αντιμετωπίσει τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό σε περιπτώσεις που δεν τυγχάνουν εφαρμογής άλλοι κανόνες. Στο Σημείωμα περιλαμβάνονται, τέλος, και παραδείγματα για την καλύτερη κατανόηση των σχετικών μέτρων.Να υπενθυμισθεί ότι η οδηγία κατά της φοροαποφυγής («ATAD») περιλαμβάνεται στην δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής, με την οποία η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν μια αυστηρότερη και πιο συντονισμένη στάση έναντι των εταιρειών που αποφεύγουν την καταβολή του φόρου που τους αναλογεί, καθώς και να εφαρμόσουν τα διεθνή πρότυπα κατά της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μεταφοράς των κερδών.Βασικά στοιχεία της δέσμης μέτρων είναι τα κάτωθι:*νομικά δεσμευτικά μέτρα κατά των συνηθέστερων μεθόδων που χρησιμοποιούν οι εταιρείες για τη μη καταβολή φόρων*σύσταση προς τα κράτη μέλη για τον τρόπο πρόληψης της κατάχρησης των φορολογικών συμβάσεων*πρόταση προς τα κράτη μέλη για ανταλλαγή πληροφοριών φορολογικής φύσεως σχετικά με τις πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ*δράσεις για την προώθηση της χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης σε διεθνές επίπεδο*μια νέα ευρωπαϊκή διαδικασία κατάρτισης καταλόγου με τις τρίτες χώρες που αρνούνται να τηρούν τους κανόνες.H δέσμη μέτρων βασίζεται στους τρεις βασικούς πυλώνες του προγράμματος δράσης της Επιτροπής για μια δικαιότερη φορολογία:1. Εξασφάλιση αποτελεσματικής φορολογίας στην ΕΕΗ θεμελιώδης αρχή της φορολόγησης των εταιρειών είναι ότι οι εταιρείες πρέπει να καταβάλλουν φόρους εκεί όπου πραγματοποιούν κέρδη. Η δέσμη περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να μεριμνούν για την εφαρμογή στην πράξη αυτής της αρχής. Στο πλαίσιο αυτό εμπίπτει και η οδηγία κατά της φοροαποφυγής με νομικά δεσμευτικά μέτρα για την αντιμετώπιση ορισμένων από τους συνηθέστερους τρόπους φοροαποφυγής. Η σύστασή της για τις φορολογικές συμβάσεις υποδεικνύει στα κράτη μέλη τους καλύτερους δυνατούς τρόπους προστασίας των φορολογικών τους συμβάσεων έναντι καταχρήσεων, οι οποίοι είναι σύμφωνοι με την ενωσιακή νομοθεσία.2. Βελτίωση της φορολογικής διαφάνειαςΗ διαφάνεια έχει καθοριστική σημασία για τον εντοπισμό πρακτικών επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού που εφαρμόζουν μεγάλες εταιρείες και την εξασφάλιση θεμιτού φορολογικού ανταγωνισμού. Η δέσμη μέτρων επιδιώκει να ενισχύσει τη διαφάνεια όσον αφορά τους φόρους που καταβάλλουν οι εταιρείες, μέσω της αναθεώρησης της οδηγίας για τη διοικητική συνεργασία. Σύμφωνα με τους προτεινόμενους κανόνες, οι εθνικές αρχές θα ανταλλάσσουν πληροφορίες φορολογικής φύσεως για τις δραστηριότητες των πολυεθνικών εταιρειών, ανά χώρα. Συνεπώς, όλα τα κράτη μέλη θα διαθέτουν σημαντικές πληροφορίες για τον εντοπισμό των κινδύνων φοροαποφυγής και την καλύτερη στόχευση των φορολογικών τους ελέγχων.3. Διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμούΗ φοροαποφυγή και ο επιζήμιος φορολογικός ανταγωνισμός αποτελούν παγκόσμια προβλήματα. Τα μέτρα για την πρόληψή τους πρέπει να εκτείνονται πέραν των συνόρων της ΕΕ. Καθώς τα κράτη μέλη εργάζονται για την εφαρμογή νέων παγκόσμιων προτύπων στον τομέα της φορολογικής διαφάνειας και του θεμιτού φορολογικού ανταγωνισμού, είναι σημαντικό οι διεθνείς εταίροι της ΕΕ να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. Οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να συμπεριληφθούν κι αυτές στο διεθνές δίκτυο χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης, ώστε να μπορέσουν να επωφεληθούν από τον παγκόσμιο αγώνα κατά της φοροαποφυγής. Η δέσμη μέτρων περιλαμβάνει ανακοίνωση για την εξωτερική στρατηγική στον τομέα της αποτελεσματικής φορολογίας. Στόχος της είναι να εντείνει τη συνεργασία με τους διεθνείς εταίρους για την πάταξη της φοροαποφυγής, να ενισχύσει τα μέτρα της ΕΕ για την προώθηση της δίκαιης φορολόγησης σε παγκόσμιο επίπεδο με βάση τα διεθνή πρότυπα και να αναπτύξει μια κοινή προσέγγιση για την αντιμετώπιση των εξωτερικών απειλών φοροαποφυγής. Αυτό θα βοηθήσει να εξασφαλιστούν δίκαιοι και ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για όλες τις επιχειρήσεις και τις χώρες.Η δέσμη μέτρων περιλαμβάνει, επίσης, μια εισαγωγική ανακοίνωση και ένα έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, τα οποία εξηγούν την πολιτική και οικονομική λογική των μεμονωμένων μέτρων, καθώς και το ευρύτερο πρόγραμμα δράσης της Επιτροπής κατά της φοροαποφυγής. Η δέσμη αυτή συνοδεύεται από μια νέα μελέτη σχετικά με τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό, η οποία εξετάζει τα κυριότερα τεχνάσματα που χρησιμοποιούν οι εταιρείες για να αποφεύγουν την καταβολή φόρων.Συνολικά, τα μέτρα αυτά θα αποτρέψουν τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό, θα ενισχύσουν τη διαφάνεια μεταξύ των κρατών μελών και θα εξασφαλίσουν έναν πιο θεμιτό ανταγωνισμό για όλες τις επιχειρήσεις στην ενιαία αγορά.